de wanhoop van Paul Nash

De Britse kunstenaar Paul Nash, zowel surrealistisch kunstenaar als schrijver, tracht op 18 november 1917 onder woorden te brengen wat hij in Passendale heeft gezien. 

Het kwaad en de baarlijke duivel alleen kunnen meester zijn van deze oorlog. Nergens is ook maar iets te zien van Gods hand. Zonsondergang en zonsopgang zijn godslasterend, in de ogen van de mens zijn ze een farce. Alleen zwarte regen van de gekwetste en gezwollen wolken in het bittere duister van de nacht zijn geschikt als atmosfeer voor zulk een land. De regen geeft de richting aan, de stinkende modder wordt nog meer kwaadaardig geel, de granaattrechters vullen zich met groen-wit water, de wegen en paden zijn bedekt met slijm, inches dik, de zwarte, stervende bomen zweten en de granaten houden nooit op. 

Het is onuitsprekelijk, goddeloos, hopeloos. Ik ben niet langer een betrokken, nieuwsgierige artiets. Ik ben een boodschapper die de woorden van hen die vechten overbrengen naar hen die willen dat de oorlog voor altijd blijft duren. Zwak, onsamenhangend zal mijn boodschap zijn, maar ze zal een bittere waarheid bevatten en moge ze hun gemene zielen verbranden. 

Bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds 

Het schilderij hieronder is van Paul Nash en is getiteld “Field of Passchendaele”

PaulNash_FieldsOfPasschendaele

Amerikanen enteren U-boot

Voor het eerst tijdens deze oorlog nemen de Amerikanen een Duitse duikboot gevangen. Buiten de zuidoostelijke kust van Ierland krijgen twee destroyers de USS Fanning en de USS Nicholson in de loop van de namiddag van 17 november 1917 de onderzeeër U-58 te pakken. De bemanning van de USS Fanning merkt de periscoop van de duikboot op en vuurt onmiddellijk drie diepteladingen af. De USS Nicholson doet er nog eentje bij. 

De beschadigde Duitse U-boot komt boven water, maar de bemanning tracht zich nog te verweren met haar dekbewapening. Uiteindelijk geeft ze zich over en wordt aan boord van de USS Fanning gehaald. De U-58 zinkt. 

De schilderij hieronder komt van de website http://www.marinepainterbob.be

Bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds 

U58_19171117

 

nacht van terreur voor suffragettes

Bij het begin van de oorlog is er in diverse landen een stille overeenkomst tussen de partijen om de strijd voor bepaalde rechten op te schorten tot na de oorlog. De eis voor vrouwenstemrecht is er daar één van. Vrouwen die voor het stemrecht opkomen, worden aangeduid met de term sufragettes (denk aan het Franse woord suffrage universel – algemeen stemrecht).

In de Verenigde Staten denkt de National Woman Party daar anders over. Als Woodrow Wilson president wordt in januari 1917, betogen vrouwen aan het Witte Huis  voor hun stemrecht. De voornaamste leiders van de National Woman Party zijn Lucy Burns en Alice Paul. Zij klagen dagelijks de hypocrisie van president Wilson aan die “de democratie in de ganse wereld wil brengen” terwijl er in eigen land geen democratie is voor de vrouwen.

Lucy Burns and Kaiser Wilson banner 1917

De arrestaties beginnen in juni 1917. Vaak was de aanklacht het hinderen van het verkeer, maar vele gevangenisbewakers beschouwen de suffragettes als verraders. In het Occoquan Workhouse (Virginia) krijgen de vrouwen slecht eten en wordt hun het recht op medische verzorging en bezoek ontzegd. Ze vragen de status aan van politieke gevangene maar ook dat wordt geweigerd.

 

Zodra de vrouwen hun gevangenisstraf hebben uitgezeten, keren ze terug naar het Witte Huis om opnieuw te betogen voor vrouwenstemrecht. De suffragettes krijgen ook meer en meer steun van andere vrouwen voor de hekken van het Witte Huis. In november 1917 neemt het aantal betogingen en arrestaties evenredig toe.

Op 14 november 1917 krijgt een groep van 33 gearresteerde suffragettes een bijzonder gewelddadig welkom in het Occoquan Workhouse. 44 gevangenisbewakers slagen de 33 vrouwen, waaronder een vrouw van 73 jaar, met matrakken. Deze gebeurtenis staat bekend als de nacht van terreur (night of terror). Ook tijdens de volgende dagen worden de vrouwen mishandeld en krijgen ze slecht eten. Als ze een hongerstaking beginnen, worden sommige vrouwen, waaronder Alice Paul , onder dwang gevoed. De video bij dit bericht is een fragment uit de TV-film “Iron Jawed Angels” waarin Hillary Swank in de rol van Alice Paul onder dwang gevoed wordt.

De brutale nacht van terreur blijkt achteraf een keerpunt te zijn. Minder dan twee weken later zal een gerechtelijke commissie de mishandelde vrouwen aan het woord laten. De rechter oordeelt dat deze vrouwen het grondwettelijk recht hebben om te protesteren. Het zal nog drie jaar duren voor de vrouwen in de Verenigde Staten stemrecht hebben. De Belgische vrouwen moeten echter wachten tot na de tweede wereldoorlog.

bron : http://womensenews.org/2004/10/night-terror-leads-womens-vote-1917/

https://www.youtube.com/watch?v=pO70ZjZ0wrw

 

Chinese arbeiders sneuvelen in Reningelst

Duitse granaten doden op 15 november 1917 in Reningelst dertien Chinese arbeiders. Zij zijn slechts enkele van de paar duizend Chinezen die om het leven komen in Flanders Fields en noord-Frankrijk, niet alleen door wapengeweld maar in belangrijke mate ook als slachtoffers van de Spaanse griep.  

Vooral vanaf 1917 is er een grote instroom van Chinese arbeiders bij de geallieerde troepen, in eerste instantie de Britse. China is dan niet langer neutraal in de oorlog maar wenst toch geen landgenoten in te zetten als strijdkrachten. 

Bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds 

ChineseArbeiders+GroteOorlog01

de lange tocht van Georg Dudewski

Gedurende de eerste wereldoorlog vluchten talloze soldaten en krijgsgevangenen naar het neutrale Nederland. Onder hen ook een paar duizend Russen. Op 12 november 1917 bereikt Georg Alexejewitsj Dudewski het veilige “Gollandia” nadat hij ontsnapt is uit een Duits krijgsgevangenenkamp in Wesel (Düsseldorf).  

Als in 1914 het oproepingsbevel komt om het leger te vervoegen, woont Georg Dudewski in Chabarovsk, een stad in het uiterste oosten van Siberië, niet zodanig ver weg van de grens met China en van de Japanse zee. Georg studeert op dat ogenblik rechten. Met het Russische leger komt hij in Lodz (Polen) terecht, waar de Duitsers hem krijgsgevangen maken. 

Na de oktoberrevolutie ziet de Nederlandse regering de Russen liefst weer naar hun thuisland vertrekken : je weet maar nooit of dat bolsjewistische ideeëngoed overslaat. Georg Dudewski blijft echter en trouwt met de Nederlandse koffiejuffrouw Martina Toet van het Russische gezantschap. 

Bronnen
oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
https://www.historischnieuwsblad.nl/eerstewereldoorlog/artikelen/russische-vluchtelingen-in-nederland-1914-1918/index.html
http://www.vijfeeuwenmigratie.nl/meerweten/russische-vluchtelingen-nederland-1914-1918

GeorgDudewski_1920

 

net op tijd uit de abri

Uit het dagboek van Gaston Le Roy 

10 november 1917 : Het blijft regenen. We vertrekken naar de loopgraven langs vuil bemodderde wegen. De paden en de loopgraven vertonen diepe inslagen en getuigen van intense beschietingen. We pletsen door de modderpap. Er zijn geen schuilplaatsen meer. Toch vinden we nog een oud verlaten hok. 

 11 november 1917 : Het water druppelt me op de voeten, wat niet belet dat ik van tijd tot tijd inslaap. Het regent fel en de kanonnen donderen nog feller. Granaten van alle slag exploderen. Alles trilt, wij ook, niet enkel van schrik, maar nog meer van ijskoude voeten. Onze kanonnen bestoken het kasteel, terwijl de Duitsers onze eerste lijn willen vernietigen. 
Niettegenstaande projectielen in de borstwering terechtkomen, blijven we in de schuilplaats : we weten niet zo best wat te doen. Ikzelf blijf liever hier, maar op aandringen van mijn makkers en omdat er nog een granaat in de borstwering ontploft, verlaten wij onze zogenaamde bunker. We zijn net tijdig buiten om dat hok in de lucht te zien vliegen.
Als de beschieting wat luwt, bezoeken we onze schuilplaats of liever het puin ervan. Ik vind mijn bezittingen stukgeslagen, mijn geweer, kapotjas, drinkfles, broodzak… alles is vernietigd. Ik raap op wat me nog van dienst kan zijn. Ik ben niet de enige die alles kwijt is. Gelukkig leven we nog. Hadden mijn makkers naar mij geluisterd, dan waren we van de aardbodem weggeveegd. Een dag vol nijpende emoties. 

bron : André Gysel, Gaston le Roy – dagboek van een Vlaamse oorlogsvrijwilliger, Lannoo

Loopgraaf_Abri

Passendale in Canadese handen

De 1e en 2e Canadese divisie veroveren op 6 november 1917 het dorp Passendale, waarmee er feitelijk een einde komt aan de slag om Passendale. Toch duren de gevechten nog voort tot 10 november 1917, want de geallieerden willen ook de resterende hooggelegen gronden bij het dorp in handen krijgen, met name die in de omgeving van Hill 52.

Al snel komen de geallieerden tot de vaststelling dat de saillant van Passendale moeilijk te verdedigen zal zijn. De Canadezen weten het terrein nog te behouden tijdens de winter, maar in het voorjaar van 1918 is het dorp weer in Duitse handen, tijdens de vierde slag om Ieper.

bron : oorlogskalender 2014-2018, davidsfonds

De foto toont Canadese soldaten en Duitse krijgsgevangenen na de inname van Passendale.

Passendale_1917November

Revolutie !

In Rusland begint op 7 november 1917 de Oktoberrevolutie. Volgens de Juliaanse kalender, die in Rusland gevolgd wordt, is het vandaag 25 oktober, vandaar de naam Oktoberrevolutie.

In Petrograd (Sint-Petersburg) nemen de bolsjewieken alle belangrijke regeringsgebouwen in, inclusief het winterpaleis van de voormalige tsaar, waar tot vandaag de voorlopige regering van Kerensky zetelt. De machtsovername gebeurt hier praktisch zonder bloedvergieten. De regering Kerensky geeft zich over en het congres der sovjets stelt een nieuwe regering aan. Lenin wordt de voorzitter van de nieuwe regering, de raad der volkscommissarissen. Lening beseft dat er een einde moet komen aan de oorlog met Duitsland om de macht te kunnen behouden. Een spoedige wapenstilstand is een topprioriteit voor hem.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

russian-revolution-1917-granger1

geallieerde top in Rapallo

De twaalfde slag aan de Isonzo, ook bekend als de slag bij Caporetto,  heeft zware gevolgen voor het Italiaanse leger. Op 2 weken tijd heeft het Italiaanse leger zich 130 kilometer teruggetrokken tot in het hart van de Veneto regio. Duitse en Oostenrijks-Hongaarse eenheden vertragen echter hun opmars omwille van de verlengde aanvoerlijnen tot ze ten slotte gestopt worden aan de Piave begin november.

Honderdduizenden Italiaanse soldaten zijn gevangen genomen of gedeserteerd. Meer dan 2 miljoen Italiaanse burgers leven nu in bezet gebied. Naast een militaire crisis hebben de Italiaanse autoriteiten nu ook een vluchtelingencrisis.

Als antwoord op die crisis houden de geallieerden een topconferentie in Rapallo aan de Italiaanse Riviera. De kersverse Italiaanse premier Orlando ontvangt er zijn collega’s Lloyd George (Groot-Brittannië) en Painlevé (Frankrijk). Allen zijn vergezeld van diplomatieke en militaire leiders. Ze besluiten om een Opperste Oorlogsraad op te richten om zo de oorlogsinspanningen meer op elkaar af te stemmen. Deze raad zal in Versailles bij Parijs zetelen en worden bijgestaan door een comité van militaire vertegenwoordigers: de generaals Ferdinand Foch (Frankrijk), Sir Henry Wilson (Groot-Brittannië) en Luigi Cadorna (Italië).

bronnen
http://www.centenarynews.com/article/100-years-ago—italy-defeated-at-battle-of-caporetto
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/drafts/Wetenschap/100-jaar-geleden–canadezen-in-passendale–eerste-amerikanen-sne/

Rapallo_1917

Raoul Snoeck is aspirant-officier

Raoul Snoeck is al enkele maanden in opleiding in Gaillon. Op 15 oktober 1917 verneemt hij dat hij met glans geslaagd is als kandidaat-officier. Daarna krijgt hij nog 2 weken verlof, de langste verlofperiode tot nu toe in de oorlog. Maar dan komt het moment dat hij terug naar het front moet. 

3 november 1917 : Om twee uur in de namiddag heb ik Gaillon verlaten met mijn diploma van aspirant-officier. Met spijt zeggen we dit mooie Normandië vaarwel. Hier hebben we de zachtste maanden van het jaar doorgebracht. Straks voeren we weer oorlog in de vochtige vlakten van Vlaanderen. Met pijn in het hart ondergaan we de bruuske verandering. 

5 november 1917 : Ik heb links en rechts gereisd tot ik weer definitief in mijn regiment ben beland. Als iemand adjudant wordt, dan verandert hij gewoonlijk van compagnie, om te vermijden dat een te grote vertrouwelijkheid ontstaat tussen overste en soldaat. Ik heb alles gedaan wat ik kon om in mijn compagnie te blijven en ben erin geslaagd. De soldaten bereiden me een ontvangst voor die me ontroert. Mijn mannen zijn voor het merendeel buitenmensen en arbeiders maar ik hou van hen. Ze zijn al bij me sinds het begin van de oorlog en het zou me pijn doen hen te verlaten. Ik ben te veel aan hen gehecht, verbonden door gedeelde vreugde en hoop en door de gevaren die wij trotseren.  

bron : Raoul Snoeck, in de modderbrij van de Ijzervallei, uit het Frans vertaald door André Gysel 

RaoulSnoeck_191710