De roman van Stephen King , “the shining”, is in 1980 verfilmd door Stanley Kubrick. Aan het einde van de film sterft het personage vertolkt door Jack Nicholson. En voor de aftiteling wordt een foto getoond die als datum 4 juli 1921 vermeldt. De authentieke foto genomen in het Overlook Hotel is nu 100 jaar geworden. Het gezicht van Jack Nicholson is er natuurlijk later aan toegevoegd om te suggereren dat het personage Jack Torrance gereïncarneerd is.
Na hun overweldigende triomf op de Turken bij de slag van Megiddo in september 1918 vallen de troepen van de Britse generaal sir Edmund Allenby op 1 oktober 1918 de hoofdstad Damascus binnen en nemen 20.000 Turken gevangen. Ze worden aangevoerd door de Australische 3e Light Horse.
De Britse komst is voorafgegaan door Arabische guerillatroepen. Hoewel de Britten zich daarover zorgen maken, beginnen de Arabieren Damascus te besturen. Een dag later wordt Beiroet veroverd. Aleppo, 320 kilometer verder noordwaarts, valt op de 25e oktober.
Onderstaande filmfragment komt uit de film “Lawrence of Arabia”.
bron : Ian Westwell, 1914-1918 – de eerste wereldoorlog dag na dag, Deltas
Alvin Cullum York moet een van de meest gedecoreerde gewone soldaten zijn uit deze oorlog. Als hij naar Tennessee terugkeert, is hij drager van bijna vijftig onderscheidingen uit diverse soldaten. Op 8 oktober 1918 verricht hij zijn meest opmerkelijke actie : hij komt terug van het slagveld met liefst 132 gevangenen. Tijdens de gevechten sneuvelen drie hogere officieren in zijn eenheid net als tal van soldaten.
Korporaal Alvin Yorck is de hoogste in rang van de acht overblijvende manschappen en neemt noodgedwongen het bevel. Het lijkt wel of hij niet kan getroffen worden door vijandelijke kogels terwijl hij maar raak blijft schieten. De eerste die zich overgeeft is luitenant Paul Jürgen Vollmer, nadien volgen er steeds meer terwijl Alvin York met zijn groeiende groep gevangenen over het slagveld trekt. Korporaal York wordt daarna bevorderd tot sergeant.
Op basis van zijn dagboek wordt in 1941 een film gemaakt met Gary Cooper in de hoofdrol : Sergeant York. Het schilderij hieronder dat de heldendaden van Alvin Yorck herdenkt is van Frank Schoonover.
Tijdens een Duitse aanval in de buurt van het Franse dorpje Catigny loopt majoor Theodore Roosevelt junior op 27 mei 1918 een gasvergiftiging op met gezichtsverlies als gevolg. Hij weigert zich ziek te melden en vecht nog verder tot 1 juni samen met het bataljon dat hij aanvoert.
Een paar maanden eerder was Archie Roosevelt, de andere zoon van de voormalige president Theodore Roosevelt senior (president van 1901 tot 1909) eveneens gewond geraakt in Frankrijk. Aan een eerder stil stuk front werd hij zwaar getroffen aan een arm en been door een ontploffende Duitse artilleriegranaat. Na geruime tijd in het ziekenhuis en diverse operaties wordt hij in september 1918 naar huis gestuurd.
Theodore Roosevelt zal nog in de 2e wereldoorlog vechten, onder meer op Utah Beach tijdens de landing in Normandië. In de film “De langste dag” wordt zijn rol vertolkt door Henry Fonda,
Generaal Ludendorff is overtuigd van het belang en de kracht van het nieuwe medium film om de belangen van Duitsland te verdedigen, zeker in landen die nog neutraal zijn in het grote conflict. Hij betreurt de versnippering van de krachten over verschillende kleine bedrijfjes en ijvert voor de oprichting van één grote filmonderneming. Op 18 december 1917 is de fusie van de filmbedrijfjes een feit : de UFA of Universum Film Aktiengesellschaft wordt opgericht. Het doel van de UFA is de Duitse cultuur te promoten en een tegengewicht te bieden tegen het beeld van “de Hun”, de karikatuur die vooral in de Angelsaksische cultuur leeft.
Ernst Lubitsch is één van de regisseurs uit de beginjaren en hij zet zijn naam onder films als “die Augen der Mumie Ma” (1918) en “Carmen” (1918). Tot ergernis van Ludendorff ligt de nadruk van de nieuwe filmonderneming nog steeds op kunst, meer dan op propaganda. Na de oorlog worden nog klassiekers gemaakt zoals “Metropolis” van FritzLang (1927). Dan volgt de crisis en het faillissement van UFA. Vanaf 1933 zullen de nazi’s hun stempel drukken op de films gemaakt door UFA.
Bij het begin van de oorlog is er in diverse landen een stille overeenkomst tussen de partijen om de strijd voor bepaalde rechten op te schorten tot na de oorlog. De eis voor vrouwenstemrecht is er daar één van. Vrouwen die voor het stemrecht opkomen, worden aangeduid met de term sufragettes(denk aan het Franse woord suffrage universel – algemeen stemrecht).
In de Verenigde Staten denkt de National Woman Party daar anders over. Als Woodrow Wilson president wordt in januari 1917, betogen vrouwen aan het Witte Huis voor hun stemrecht. De voornaamste leiders van de National Woman Party zijn Lucy Burns en Alice Paul. Zij klagen dagelijks de hypocrisie van president Wilson aan die “de democratie in de ganse wereld wil brengen” terwijl er in eigen land geen democratie is voor de vrouwen.
De arrestaties beginnen in juni 1917. Vaak was de aanklacht het hinderen van het verkeer, maar vele gevangenisbewakers beschouwen de suffragettes als verraders. In het Occoquan Workhouse (Virginia) krijgen de vrouwen slecht eten en wordt hun het recht op medische verzorging en bezoek ontzegd. Ze vragen de status aan van politieke gevangene maar ook dat wordt geweigerd.
Zodra de vrouwen hun gevangenisstraf hebben uitgezeten, keren ze terug naar het Witte Huis om opnieuw te betogen voor vrouwenstemrecht. De suffragettes krijgen ook meer en meer steun van andere vrouwen voor de hekken van het Witte Huis. In november 1917 neemt het aantal betogingen en arrestaties evenredig toe.
Op 14 november 1917 krijgt een groep van 33 gearresteerde suffragettes een bijzonder gewelddadig welkom in het Occoquan Workhouse. 44 gevangenisbewakers slagen de 33 vrouwen, waaronder een vrouw van 73 jaar, met matrakken. Deze gebeurtenis staat bekend als de nacht van terreur(night of terror). Ook tijdens de volgende dagen worden de vrouwen mishandeld en krijgen ze slecht eten. Als ze een hongerstaking beginnen, worden sommige vrouwen, waaronder Alice Paul , onder dwang gevoed. De video bij dit bericht is een fragment uit de TV-film “Iron Jawed Angels” waarin Hillary Swank in de rol van Alice Paul onder dwang gevoed wordt.
De brutale nacht van terreur blijkt achteraf een keerpunt te zijn. Minder dan twee weken later zal een gerechtelijke commissie de mishandelde vrouwen aan het woord laten. De rechter oordeelt dat deze vrouwen het grondwettelijk recht hebben om te protesteren. Het zal nog drie jaar duren voor de vrouwen in de Verenigde Staten stemrecht hebben. De Belgische vrouwen moeten echter wachten tot na de tweede wereldoorlog.
Arthur Knaap, een Nederlandse vrijwilliger in het Vreemdelingenlegioen, vertelt in eenb brief van 5 oktober 1916 aan zijn familie over de laatste minuten voor de aanval begint.
Boven onze hoofden is het een voortdurend gesuis van kleine granaten en een blazend gezucht van de middelgrote. Van tijd tot tijd komt er ook een grote voorbij met het geratel van een locomotief.
Ik kijk het mechanisme van mijn geweer nog eens na en geef me rekenschap dat mijn bajonet goed bevestigd is. Mijn vingers beven. Ten alle kosten beproevend mijn koelbloedigheid te bewaren steek ik een sigaret op, maar na enkele trekken word ik duizelig. Ik durf niet te spreken uit angst mijn zenuwachtigheid te tonen.
Mijn kameraden zijn trouwens in hetzelfde geval, onrustig, de ogen wijd open, als zagen ze iets ontzagwekkends. Sommigen bidden en ik benijd ze, één zag ik in een hoek gezakt die stil weent.
Over het frontleven van Arthur Knaap is er in 2014 een film gemaakt onder de titel “Patria”. Die titel verwijst naar de slogan van het Vreemdelingenlegioen “Legio Patria Nostra” (het Legioen is ons vaderland). Het boek waarin zijn brieven zijn verzameld, heeft eveneens de titel “Patria”.
Tijdens de eerste wereldoorlog stond de geneeskunde ver genoeg om soldaten te helpen overleven die in de 19e eeuw gestorven zouden zijn. Maar dat ging wel ten koste van het leren leven met gruwelijke verminkingen, ook in het gezicht. Soldaten wiens gezicht vreselijk verminkt waren, noemden de Fransen “les gueueles cassées”, letterlijk de gebroken smoelen. De geneeskunde stond immers niet ver genoeg op het vlak van plastische chirurgie.
De film “la chambre des officiers” gaat over officieren die zwaar gewond van het slagveld zijn terug gevoerd en die moeten leren leven met hun verminkingen in het gelaat. Een bijzonder indrukwekkende film.
Martinus Evers 