Maand: januari 2015

door

De eerste gasaanval van de Groote Oorlog is aan het oostfront

Geruime tijd voor de Duitsers gifgas inzetten in Vlaanderen (22 april 1915) doen ze dat al in Polen tegen het keizerlijke Russische leger. Op 31 januari 1915 vuren de Duitsers 18.000 aangepaste, met gifgas gevulde artilleriegranaten af in de buurt van de rivier Rawka, westelijk van Warschau tijdens de slag van Bolimov (tussen Warschau en Lodz).

De granaten bevatten vloeibaar xylylbromide, dat een toepassing kent als traangas. De aanval mislukt omwille van het zeer koude weer, dat het gas niet toelaat effectief te zijn. Bovendien wordt een deel van het toch vrijkomende gas terug naar de Duitse linies geblazen, en is de concentratie eigenlijk te laag om schadelijk te zijn. Een deel van de granaten valt ook gewoon op de grond zonder te ontploffen.

De slag van Bolimov eindigt nog dezelfde dag onbeslist, alhoewel er bijzonder veel slachtoffers vallen : 40.000 alleen al aan Russische zijde.

gasaanval bij de slag om Bolinov 1915

gasaanval bij de slag om Bolinov 1915

bronnen

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

http://roadstothegreatwar-ww1.blogspot.be/2015/01/gas-and-flame-firsts-in-early-1915.html

door

Parijs wordt voor de eerste maal aangevallen door een zeppelin

Op 29 januari 1915 zijn twee zeppelins op weg naar Parijs en overvliegen eerst Charleroi en vervolgens Maubeuge. Daar maakt een van beide rechtsomkeer omwille van technische problemen. Het andere toestel zet zijn opdracht voort en laat 18 bommen vallen op de Franse hoofdstad. Daarbij vallen 26 doden en 32 gewonden in de kwartieren Belleville en Ménilmontant. Enkele dagen later krijgen de doden een staatsbegrafenis. Meteen was het eerste bombardement op Parijs met een zeppelin een feit. Later voeren deze “vliegende sigaren” nog meer dergelijke opdrachten uit en bombarderen ook Londen.

Het onderstaande schilderij toont een zeppelin boven Parijs. Het schilderij is van Georges Taboureau die vooral bekend is onder zijn naam Sandy Hook (1879 – 1960). In 1917 krijgt hij de eretitel “peintre de la marine” omdat hij vooral schepen tekent. Zijn vruchtbaarste periode kent hij tussen de twee wereldoorlogen in. Wie zijn naam googelt, zal vooral afbeeldingen zien waarin reclame wordt gemaakt voor scheepvaartmaatschappijen. Maar Taboureau heeft dus ook een zeppelin geschilderd.De meeste bronnen vermelden wel dat dit schilderij verwijst naar een aanval van 20 op 21 maart 1915.

Georges Taboureau - zeppelin sur Paris

Georges Taboureau – zeppelin sur Paris

bronnen

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

http://www.amazon.fr/Sandy-Hook-myst%C3%A9rieux-peintres-marine/dp/2352610516

door

Pierre Thuret sneuvelt te Nieuwpoort

Pierre Thuret

Pierre Thuret

Troepen van het Franse 7e Régiment de Marche de Tirailleurs Algériens doen op 28 januari 1914 een zoveelste poging om Hoogte 17 te veroveren te Nieuwpoort. Deze duin stond bij de Fransen bekend als Grande Dune, bij de Duitsers als Heksenketel. Na het voorbereidende artillerievuur trekt de Franse infanterie redelijk vlot op tot voorbij de eerste Duitse linie. Daarna herpakken de Duitsers zich, maar de Fransen houden nog stand. Een bevel tot terugtrekking bereikt de Franse linies niet en de aangevoerde troepen blijven de doden en gewonden vervangen. Toch kunnen de Fransen de duin niet behouden. ’s Avonds wordt de aftocht geblazen. De Fransen tellen 121 doden, 206 gewonden en 46 vermisten. Een van de gesneuvelden is de 26-jarige luitenant Pierre Thuret. Voor hem is een gedenkkruis opgericht op de top van de duin, maar de ligging van zijn graf is onbekend.

Het gedenkkruis Pierre Thuret ligt aan de Matrozenlaan 14 te Nieuwpoort. Vlakbij het gedenkkruis staan restanten van een Duitse bunker. Op de website vermeld onder bronnen staan er onder meer foto’s van het gedenkkruis dat gerenoveerd is in 2007.

bronnen

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

http://archief.wo1.be/jwe/2007/September/Nieuwpoort1309/body1.htm

door

Karl von Bülow wordt veldmaarschalk

Veldmaarschalk Karl von Bülow

Veldmaarschalk Karl von Bülow

op 27 januari 1915 krijgt Karl von Bülow  bevordering tot veldmaarschalk, maar een paar maanden later al moet hij het front verlaten ten gevolge van een hartaanval. In 1916 trekt hij zich zelfs helemaal terug uit het leger. Bij het begin van de oorlog stond von Bülow aan het hoofd van het Duitse tweede leger, dat de invasie van België voor zijn rekening nam, in uitvoering van het Schlieffenplan. Onder meer de overwinningen bij Namen, Charleroi en Saint-Quentin (Frankrijk) worden op zijn palmares geschreven.

Op de keerzijde van de medaille staat dat hij over het algemeen verantwoordelijk wordt geacht voor de Duitse nederlaag tijdens de eerste slag van de Marne (5-12 september 1914). Zijn soms aarzelende optreden viel niet bij iedereen in goede aarde in Duitse militaire krijgen.

Meer over die beslissing tot terugtrekking in de septemberdagen van 1914 vind je op deze pagina.

bron

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

door

Zuiver water in Ieper

In de Oorlogsdagboeken over Ieper lezen we dat de Engelse commandant Geoffrey Winthrop Young meedeelt dat de tyfusmicrobe gevonden is bij de ontleding van water. Maatregelen moeten dus genomen worden om het water te zuiveren. Men gaat grote tonnen aankopen, het water zal ontsmet worden en iedereen zal het nodige drinkbare water uit die tonnen kunnen putten.

’s Anderendaags staan er al tonnen drinkbaar water in Ieper aan de Menenpoort, de Rijselpoort, de kazerne en de kazematten. De Engelsen stellen voor alle huizen, zolders en kamers te bezoeken om eventuele zieken te ontdekken en zo nodig naar het hospitaal te brengen.

watertonnen aan de Menenpoort

watertonnen aan de Menenpoort

GeoffreyWinthropYoungGeoffrey Winthrop Young is 38 jaar als de eerste wereldoorlog uitbreekt. Op dat moment beschouwt men hem te oud om bij de infanterie in te delen. Hij gaat daarom aan de slag bij de Friends’ Ambulance Unit in Vlaanderen. Voor zijn moed wordt hij geregeld in Britse verslagen vermeld en hij krijgt van de Belgische overheid de Orde van Leopold toegekend. In 1917 gaat hij met een ambulancedienst naar Italië. Daar geraakt hij zwaar gewond waardoor hij een onderbeen tot boven de knie verliest. Zijn oorlogservaringen schrijft hij neer in een boek getiteld “The Grace of Forgetting”.

 

bronnen

Oorlogskalender 2014, 2018, Davidsfonds

http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_1961_files/AJ%201961%20100-117%20Lunn%20Winthrop%20Young.pdf

 

door

de slag bij de Doggersbank

Franz von Hipper

Franz von Hipper

David Beatty

David Beatty

Bij de Doggersbank in de Noordzee bevechten de Britse en de Duitse marine elkaar op 24 januari 1915 in een van de weinige grote zeeslagen uit de eerste wereldoorlog. Bij deze poging om de Britse blokkade te doorbreken en de Engelse oostkust te beschieten (lees meer op de bladzijde gedenk Scarborough) stomen de Duitsers onder leiding van admiraal Franz von Hipper op met 1 pantserkruiser, 3 slagkruisers, 4 lichte kruisers en 18 torpedoboten. Hipper werd opgewacht door vijf slagkruisers, onder bevel van admiraal David Beatty, de held van de slag bij Helgoland.

De Duitsers weten niet dat de Britten hun radiobericht decoderen. Ze kijken dan ook verbaasd op als er een bijna dubbel zo sterke vijandelijke vlooteenheid opduikt.

Hipper probeert te ontsnappen omdat hij gelooft dat zijn schepen sneller zijn dan de Britse. Maar het tegendeel blijkt het geval. Na anderhalf uur komt het tot een treffen waarbij de Blücher tot zinken wordt gebracht. Hippers vlaggenschip, de Seydlitz wordt beschadigd, maar op hun beurt weten de Duitsers Beatty’s vlaggenschip, de Lion, tot stilstand te brengen en dusdanig te beschadigen dat het niet meer aan de strijd kan deelnemen. Na enkele uren blazen de Duitsers de aftoch : ze verliezen 950 manschappen tegen 50 bij de Britten. Een grote overwinning lijkt in de maak maar Beatty trekt de Britse schepen terug uit angst voor mijnen en (nooit gesignaleerde) U-boten.

Doggersbank 1915

Doggersbank 1915

De slag kent geen duidelijke overwinnaar, maar het Engelse moreel wordt er wel door versterkt. De Duitsers trekken hun conclusie : keizer Wilhelm laat weten dat dit soort zeegevechten voortaan vermeden moeten worden. Als uitloper hiervan roepen de Duitsers op 18 februari de “onbeperkte duikbotenoorlog” uit.

bronnen

oorlogsdagboek 2014-2018, Davidsfonds

Roel Tanja, een korte geschiedenis van de eerste wereldoorlog, BBNC uitgevers

door

Gaston Le Roy wordt ingelijfd in het Belgisch leger

In een vorig bericht lazen we dat Gaston Le Roy de Nederlandse grens oversteekt en Vlissingen bereikt. We lezen het volgende in zijn dagboek.

17 januari 1915

Ik verblijf twee dagen in het goede Vlissingen, maar ik heb al een hele dag nodig om mijn reispas in orde te brengen. De zee blijft onstuimig. Al is de dijk erg hoog, toch zwiepen de golven een tiental meter hoger. Vanavond trek ik naar de boot waar ik samen met drie lotgenoten in een tweedeklasse kajuit zal overnachten.

18 januari 1915

Afvaart om 8 uur. Het schip klieft door het ruime sop en schommelt als een grote wieg op de speelzieke golven. We zijn ijlhoofdig, worden zeeziek en braken. Af en toe kruisen we een ander vaartuig, maar verder hebben we de eindeloze eentonigheid van de zee voor ons. In het zicht van de Engelse kust stellen we het wat beter. 16 uur : Folkestone. (…) Ik trek naar het Vluchtelingencomité. De vriendelijke (?) dame vraagt er naar mijn leeftijd (19 jaar) en verwijt me een slechte patriot te zijn omdat ik me niet dadelijk laat inlijven als vrijwilliger.  Uiteindelijk bezorgt ze me toch een adres om bij burgers de nacht door te brengen. Met een mondjevol Engels weet ik me uit de slag te trekken. De enige gast is een verminkte soldaat. Ik leg hem mijn voornemen uit verder naar Frankrijk te reizen, wat volgens hem totaal onmogelijk is, want in de stad is een order uitgeplakt waarin staat dat alle jonge kerels tussen 18 en 25 voor en door het leger worden opgevorderd.

Haven van Folkestone

Haven van Folkestone

20 januari 1915

Vanmorgen was ik nog een vrije burger en nu ben ik soldaat. Eerst dacht ik er helemaal niet aan militair te worden, nu ben ik in het leger ingelijfd.  In een plotse opwelling ondertekende ik het briefje waardoor ik oorlogsvrijwilliger werd. (…) Bij kalm weer varen we van Folkestone naar Calais. In Calais krijgen we een onderkomen in de onvoltooide aartsvuile Nouvelle Mairie, met stro als mest om op te slapen. (…) De hele morgen slenter ik door de stad. Bij valavond trekken we naar de haven waar we op een boot, de Leopold II inschepen. (…)

21 januari 2015

Rond 7 uur word ik door een geweldige schok van het schip wakker geschud, maar ik durf mijn zetel niet verlaten uit schrik voor het spook van de zeeziekte. Om 9 uur bereiken we Cherbourg. Veel geroep en getier, ovaties van het patriotissche front.

door

Roosje Vecht raakt zwaar gewond in Veurne

Roosje Vecht

Roosje Vecht

Roosje Vecht is een Nederlandse verpleegster die aan het Ijzerfront heeft gewerkt. Ze is de oudste dochter (geboren op 18 juli 1881 in Elburg) van Mozes Vecht en Diena van Hamberg. Roosje trekt naar Amsterdam om er verpleegster te worden. Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog biedt ze zich aan bij het Rode Kruis. Ze werkt voor het “Belgian Field Hospital” in Antwerpen en na de val van de stad trekt ze met het Belgische leger mee naar Veurne.

Op 23 januari 1915 wordt ze zwaargewond tijdens een bombardement op Veurne als ze het hospitaal verlaat. Haar rechterbeen wordt verbrijzeld tot boven de knie. Men brengt haar nog haar het hospitaal “LOcéan” in De Panne, maar door het bloedverlies sterft ze.

Hieronder geven we een fragment weer van de graphic novel “Elsie en Mairie” van Ivan Petrus Adriaenssens die het bombardement van Veurne op die noodlottige dag weergeeft.

Roosje Vecht is niet vergeten ! Dat bewijst het feit dat er een herdenkinsgplechtigheid is 100 jaar na haar overlijden

RoosjeVecht01

RoosjeVecht02

bronnen

https://debliedemaker.wordpress.com/2014/08/13/roosje-vecht-de-enige-nederlandse-gesneuvelde-uit-wo-i/

http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-veurne/herdenking-roosje-vecht-a2191783/

Ivan Petrus Adriaenssens, Elsie en Mairie – engelen van Flanders Fields, Lannoo

door

De Zeppelins vallen voor de eerste maal Engeland aan

19 januari 1915 : Voor de allereerste maal voeren zeppelins bombardementen uit op Engeland, meer bepaald op de kustplaats Great Yarmouth. Twee burgers verloren daarbij het leven. Naar verluidt was het de bedoeling dat de reusachtige zeppelins (190 meter lang, 13 meter in diameter) de vitale haven van Hull zouden treffen, maar navigatieproblemen brachten de toestellen naar het zuidelijk gelegen Great Yarmouth. Het Royal Flying Corps trachtte de zeppelins te onderscheppen maar slaagde daar niet in.

Onrechtstreeks waren de Fransen de oorzaak van deze bombardementen. Keizer Willem was namelijk boos dat Franse vliegtuigen Duitse steden bombardeerden. Daarom gaf hij zijn toestemming om ook burgers te treffen bij de tegenstrevers.

Opmerking : bovenstaande tekst komt uit de oorlogskalender van het Davidsfonds. Het klopt dat Franse vliegtuigen al eerder Duitse steden hebben gebombardeerd. Dat neemt niet weg dat Belgische burgers al eerder de terreur van zeppelinaanvallen hebben ondervonden einde augustus in Antwerpen. Lees er meer over op deze pagina. 

Duitse postkaart die de zeppelinaanval van 19 januari 1915 herdenkt

Duitse postkaart die de zeppelinaanval van 19 januari 1915 herdenkt

bron

Oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

door

Louis Raemaekers – cartoonist met een vlijmscherpe pen

louis raemaekersNederland mag dan al neutraal geweest zijn tijdens de Groote Oorlog; dat betekent niet dat iedere Nederlander neutraal was. Louis Raemaekers (Roermond 1869 – Scheveningen 1956) was dat allerminst. Raemaekers was vooral geschokt door de Duitse inval in België en hij zou duidelijk de kant van de geallieerden kiezen. Zijn cartoons waren vlijmscherp zodat de Duitse autoriteiten de Nederlandse overheid onder druk zette om deze cartoons te verbieden. Dit werd echter geweigerd. In de herfst van 1915 ging er zelfs een gerucht de ronde dat de Duitsers 12.000 mark op zijn hoofd hadden gezet. In diezelfde periode werd zijn werk echter ook gepubliceerd in Frankrijk en Engeland. Zijn werk werd in Frankrijk dermate gewaardeerd dat hij in 1916 het Legion d’Honneur kreeg toegewezen. Ook het Engelse propaganda bureau Wellington House nam met Raemaekers contact op. Zijn werk wordt ook gebruikt in de Amerikaanse kranten om zo de Amerikaanse publieke opinie de kant van de geallieerden te doen kiezen. Zijn cartoons gaven hem in Amerika de titel “world’s most famous cartoonist”.

Na de oorlog vestigt Raemaekers zich in Brussel. België is zijn werk als cartoonist niet vergeten en neemt hem in 1920 op als Ridder van de Leopoldsorde. En daarmee zijn alle onderscheidingen zeker niet vermeld !

Als hij sterft in 1956, vermeldt “The Times” hem als de man die op eigen gezag, zonder titel of vertegenwoordiging, op zijn manier een grote invloed heeft uitgeoefend op het verloop van de eerste wereldoorlog.

In oktober 2014 is er een boek over zijn leven en werk uitgegeven. Tot en met 12 april 2015 is er ook een expositie van zijn werk in het Limburgs museum in Venlo.

LouisRamaekers_Cartoon01

Gijzelaars van Aarschot

Gijzelaars van Aarschot

LouisRaemaekers_VrijheidGeknecht

LouisRaemaekers_the-great-war

bronnen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Louis_Raemaekers

http://louisraemaekers.com/

http://www.zuiderlucht.eu/louis-raemaekers-gebruikte-het-potlood-als-wapen/