Op 18 maart 1921 ondertekenen Polen en Sovjet-Rusland het verdrag van Riga. Daarmee komt er een einde aan de Pools-Russische oorlog en wordt de nieuwe grens tussen Polen en Rusland vastgelegd.
Door het verdrag van Versailles hebben de Polen hun eigen staat teruggekregen die ze in de 18e eeuw door de Poolse delingen verloren waren. De nieuwe staat Polen wordt samengesteld uit delen van Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Rusland. Daarmee komen de Polen echter in botsing met de bolsjewieken die ook gebieden van het tsaristische Rusland opeisen.
Tijdens de Pools-Russische Oorlog zijn de Polen opgerukt tot bij Kiev. Het Rode leger heeft ze daarna sterk teruggedrongen, maar tijdens de slag bij Warschau (lees meer daarover op deze pagina) hebben de Polen hen definitief teruggeslagen. Met het verdrag van Riga komt er dan ook meer stabiliteit in Oost-Europa.
Punt 14 in het vredesvoorstel van de Amerikaanse president Woodrow Wilson is een onafhankelijk Polen met een vrije toegang naar de zee. Daarmee komt men automatisch uit bij de stad Danzig. Tijdens de vredesconferentie in Parijs in 1919 vraagt de Poolse delegatie dan ook om Danzig aan Polen toe te voegen. Het probleem is echter wel dat Woodrow Wilson in zijn 14 punten ook zelfbeschikking eist. En 98% van de bevolking in Danzig is Duits. Amerikanen en Fransen zijn het Poolse standpunt genegen maar het is vooral de Britse diplomatie die de inlijving van Danzig door Polen tegenhoudt. De Britten vrezen dat dit de kern van een nieuwe oorlog in zich draagt.
De Britten bekijken de geschiedenis van Danzig en zien dat er al een periode is geweest waarin Danzig een vrije stad was. Ze stellen dit voor als een compromis waarin noch Duitsland noch Polen de stad kan opeisen. Op 15 november 1920 wordt de vrije stad Danzig dan officieel erkend in overeenstemming met het verdrag van Versailles. Uiteindelijk zal blijken dat de Britten gelijk hadden over het risico van een nieuwe oorlog over Danzig. Daar vallen de eerste schoten van de tweede wereldoorlog op 1 september 1939.
Op 10 januari 1920 treedt het verdrag van Versailles in werking. Daarmee komt er een officieel einde aan de Groote Oorlog. Die dag is er ook de eerste algemene vergadering van de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. Duitsland verliest de havenstad Danzig dat onder bescherming komt van de Volkenbond. En België lijft Neutraal Moresnet definitief in. Het gebied wordt toegevoegd aan de Oostkantons onder leiding van generaal Herman Baltia.
Het belang van de streek van Moresnet lag in de aanwezige zinkfabriek. Gezien het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden en Pruisen niet overeenkwamen, ging een westelijk deel van Moresnet naar de Nederlanden, het oostelijk deel ging naar Pruisen en het centrale gedeelte van Moresnet bleef neutraal ook nadat in 1830 België zich afscheidde van het noorden. Maar na de oorlog verwerft België de controle over het voormalige “Neutrale Moresnet” en het oostelijk gedeelte van de gemeente dat indertijd aan Pruisen was toegekend.
Karl Radek is een vooraanstaand lid van de Russische bolsjewistische partij, een Poolse Jood en tegelijk een soort Duitser uit vrije wil, een van de schranderste en meest gewiekste figuren van zijn tijd. Lenin stuurt hem samen met andere bolsjewistische politici in december 1918 naar het rijkscongres van de Duitse arbeiders- en soldatenraden. Deze delegatie wordt Duitsland echter niet binnengelaten. Alle leden van de delegatie keren terug, met uitzondering van Radek die erin slaagt een Oostenrijke soldatenjas te bemachtigen en zich voordoet als terugkerend krijgsgevangene.
In Berlijn neemt hij niet deel aan het radencongres maar aan het oprichtingscongres van de KPD. Hij maakt de gevechten in januari 1919 mee, de overwinning van de contrarevolutionairen, de moord op Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg. Uiteindelijk wordt hij opgepakt bij een van de vele razzia’s op communisten. Radek wordt opgesloten in de Moabit gevangenis in Berlijn.
Het is zuiver geluk dat hij zijn arrestatie overleeft. Men is er toen al snel bij vooraanstaande links figuren “op de vlucht” dood te schieten. De eerstvolgende maanden zijn zwaar : strenge, eenzame opsluiting, onafgebroken verhoren. Maar in de zomer van 1919 – na de vrede van Versailles – worden zijn omstandigheden plotseling beter. Hij krijgt een voorkeursonderkomen en mag onbeperkt bezoek ontvangen. En de bezoekers worden steeds talrijker. Met name de Reichswehr interesseert zich voor hem. Radeks cel raakt in Moabit bekend als het “politieke salon van Radek”.
In oktober 1919 wordt hij in vrijheid gesteld en overgebracht naar het huis van overste von Reibnitz, die deel uitmaakt van de staf van de Reichswehr. Daar worden de gesprekken voortgezet. In december 1919 keert Radek naar Moskou terug met in zijn bagage, ruim twee jaar voor het verdrag van Rapallo, het denkbeeld van een bondgenootschap van het anti-bolsjewistische Duitsland met het bolsjewistische Rusland, een bondgenootschap gericht tegen het westen en het verdrag van Versailles.
bron : Sebastian Haffner, Het duivelspact, uitgeverij Rainbow
Sinds 1905 is Korea een protectoraat van Japan. Aan de onafhankelijkheid van Korea komt een einde door twee verdragen in 1905 en 1910. Dit is een gevolg van de Japans-Russische oorlog in 1905. Na de Russische nederlaag breidt Japan zijn invloedsfeer uit. Eerste slachtoffer is Korea.
De verklaringen van de Amerikaanse president Wilson op de vredesconferentie in Versailles in januari 1919 dat ieder volk recht heeft op zelfbeschikking, vinden ook in Korea gehoor. Op 1 maart 1919 start de Samil beweging met een demonstratie waabij de onafhankelijkheid van Korea wordt uitgeroepen. Samilbeweging betekent letterlijk 3-1 beweging en verwijst daarmee naar de maand en de dag waarop deze beweging is gestart.
Daarna volgen nog een reeks betogingen tot in april 1919. Tegen dan zijn er 1.500 demonstraties geweest waarop 2 miljoen Koreanen aanwezig waren. Ve Japanners reageren met geweld en jagen de leden van de beweging op. Velen vluchten naar China. Tegen 11 april 1919 zijn er 7.509 Koreanen gedood, 15.849 gewond en 46.303 gearresteerd.
Na een patriottische toespraak van minister-president Ignacy Paderewski, tevens beroemd pianist en componist, in het Poolse stadje Poznari, breekt op 27 december 1918 de Grote Poolse Opstand uit tegen Duitsland, soms ook vermeld als de Wielkopolski-opstand. Diverse militairen en ook veteranen sluiten zich aan bij de opstand. Gelukkig voor hen staat Duitsland op dat ogenblik niet sterk omwille van interne twisten. Op minder dan een maand tijd veroveren de opstandelingen de provincie Pozen, terwijl elders de gevechten verder gaan. De opstand valt ongeveer samen met de onderhandelingen rond het verdrag van Versailles en beïnvloedt de uitkom;st ervan ernstig : de Polen krijgen een veel grotere regio als grondgebied dan ze op dat ogenblik al veroverd hebben.
In uitvoering van de bepalingen van de wapenstilstand van 11 november 1918 gaat de Duitse Hochseeflotte op 21 november 1918 voor anker in de Britse marinehaven van Scapa Flow, op de Orkney eilanden. De oorlogsvloot omvat onder meer 11 slagschepen, 8 kruisers en 48 torpedojagers.
Op 21 juni 1919 liggen de schepen nog steeds in Scapa Flow, maar dan geeft de Duitse bevelhebber admiraal Ludwig von Reuter het bevel om de eigen schepen tot zinken te brengen om te beletten dat ze in Britse handen vallen. Hij reageert daarmee wellicht op de bepalingen in de vrede van Versailles die een week later ondertekend wordt en waarin de overdracht van de Hochseeflotte voorzien is.
Van de 74 Duitse schepen zinken er 54. Daarbij komen negen Duitse bemanningsleden om het leven : de laatste slachtoffers van de vreselijke eerste wereldoorlog.
bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
Onderstaande schilderij toont de HMS Cardiff die de Duitse schepen naar Scapa Flow begeleidt. Ik heb niet kunnen terugvinden van wie dit schilderij is.
BHC0670: HMS ‘Cardiff ‘ leading the German High Seas Fleet to surrender in the Firth of Forth, 21 November 1918
Keizer Wilhelm II doet troonsafstand op 9 november 1918. Eerder was er al muiterij in zijn geliefde Kaiserliche Marine, tot zijn grote verbijstering overigens. In het hoofdkwartier van het Duitse leger in Spa krijgt hij te horen dat de officieren en soldaten van het landleger niet zullen vechten voor het behoud van zijn troon. Daarnaast is er ook nog de revolutie die het land in zijn ban krijgt.
Even denkt de van realiteitszin verstoken keizer dat het afstaan van de keizerskroon zal volstaan en hij koning van Pruisen kan blijven. Prins Max von Baden kondigt evenwel de volledige troonsafstand aan. Op 10 november 1918 vlucht Wilhelm Hohenzollern, zoals zijn burgernaam luidt, met de staart tussen de benen per trein naar Nederland. In het verdrag van Versailles (1919) staat later dat de voormalige keizer vervolgd moet worden, maar de Nederlandse koningin Wilhelmina weigert halsstarrig om deze oorlogsmisdadiger uit te leveren.
Op de foto hieronder staat de keizer en zijn gevolg te wachten in het station van Eijsden (Nederland). Hij is de vierde vanaf links, aangeduid door het kruisje.
De geallieerde troepen aan het westelijk front komen onder het opperbevel van de 66-jarige Franse generaal Ferdinand Foch. Een week geleden is dit besluit genomen in Doullens, om beter weerstand te kunnen bieden aan het Duitse lenteoffensief dat enkele dagen daarvoor werd ingezet.
Achteraf gezien blijkt deze gemeenschappelijke beslissing van de Britse, Franse en Amerikaanse regering bijzonder succesvol. Foch blijft deze functie uitoefenen tot aan de wapenstilstand. Na de ondertekening van het verdrag van Versailles in 1919 spreekt hij deze profetische woorden :”Dit is geen vrede, maar een wapenstilstand voor twintig jaar.”. Op 65 dagen na klopt die profetie.
Martinus Evers 