Kronstadt is een militaire haven en een vesting, gebouwd op het eiland Kotlin, op 30 kilometer afstand van Petrograd (Sint-Petersburg). De revolutionaire geschiedenis van de matrozen van Kronstadt begint al met de Februarirevolutie van 1917. Al heel snel hebben de matrozen een autonome sovjet (raad). Als in januari 1921 het broodrantsoen met een derde verlaagd wordt, komen er in februari stakingen en protestbetogingen van arbeiders in Moskou en Petrograd. De stakers worden hardhandig aangepakt door de bolsjewistische autoriteiten. Daarop verklaren de matrozen van Kronstadt zich solidair met de arbeiders. De bemanning van het slagschip Petropavlovsk neemt een resolutie aan, waarin onder meer geëist wordt dat er een herverkiezing van de Kronstadtse sovjet plaats moest vinden omdat de zittende sovjet de wil van de arbeiders en de boeren niet meer uitvoert. De Sovjetregering besluit daarop een delegatie naar Kronstadt te sturen onder leiding van Michail Kalinin  om orde op zaken te stellen. De delegatie wordt op 1 maart 1921 voor een oldongen feit gesteld als de stemming over de resolutie van de matrozen toch wordt gestemd en goedgekeurd.

Op 2 maart 1921 beschoouwen Vladimir Lenin en Leon Trotski de opstand in Kronstadt als muiterij en beginnen maatregelen voor te bereiden. Verdachte soldaten, matrozen en familieleden van opstandelingen in Petrograd worden gearresteerd en in de hele provincie Petrograd wordt de noodtoestand uitgeroepen. In Kronstadt wordt op dezelfde dag een Voorlopig Revolutionair Comité ingesteld ter verdediging van Kronstadt, onder leiding van Petrisjenko. Die laat direct alle vestingen en garnizoenen in Kronstadt bezetten, waarmee het gewapende verzet tegen de centrale Sovjetregering een feit is.

Op 5 maart stelt Trotski een ultimatum aan de opstandelingen in Kronstadt; hij eist dat zij zich onmiddellijk aan het gezag van de Sovjetrepubliek onderwerpen. Op 7 maart wordt de aanval geopend en bestookt het Sovjetleger Kronstadt met een spervuur aan bommen en granaten. Op 8 maart bestormen infanterie-eenheden van Toechatsjevski de stad vanuit een sneeuwstorm, in witte pakken, maar de aanval wordt door de Kronstadters afgeslagen. Veel van de Rode infanteristen worden kansloos neergeschoten of vinden de dood in de gaten die de zware wapens van de opstandelingen in het ijs hadden geschoten. Generaal Toechatsjevski plaatst Tsjeka-agenten met machinegeweren achter de infanterie om soldaten die zonder bevel terugtrekken dood te schieten

Van 10 tot 15 maart wordt Kronstadt vrijwel voortdurend gebombardeerd. De bevolking van Kronstadt, dat volledig omsingeld is, wordt steeds hongeriger, maar houdt vol. Ook vrouwen en kinderen sjouwen met munitie en slepen gewonden weg uit de frontlinie. Op 15 maart wordt het hospitaal door een bombardement vernietigd.

Op 16 maart om 14 uur 20 begint de Sovjetartillerie met een onafgebroken kanonnade die de definitieve fase van de strijd inluidt. Met het vallen van de nacht nemen de Sovjettroepen hun stellingen op het ijs weer in en om 1 uur in de nacht zetten ze zich in beweging. Op hun buik op het ijs liggend schieten de Kronstadters vanachter het prikkeldraad tot hun munitie op was. De slag zal 18 uur woeden en aan 10.000 soldaten van het Rode Leger het leven kosten.

Op 17 maart bereiken de bolsjewistische troepen van Toechatsjevski de stad. Arbeiders en matrozen leveren nog verwoede straatgevechten, maar aan het eind van de ochtend hebben de bolsjewieken het Ankerplein bezet. Eenheden van de Tsjeka krijgen absolute volmacht de stad te reinigen van de ‘muiters’. De laatste matrozen blijven zich verdedigen tot enige tientallen bij elkaar worden gedreven nabij het Ankerplein en door mitrailleurvuur worden afgemaakt. In de noordpunt van de stad gaat het schieten nog even door en enkele matrozen weten in de nacht nog te ontkomen naar Finland.

In de ochtend van 18 maart is het, op een enkel schot na, stil in de straten van Kronstadt en hebben de opstandelingen zich overgegeven. De gevangen opstandelingen worden gedwongen om een strafmars door Petrograd te lopen. Later die nacht worden 500 muiters zonder enige vorm van proces doodgeschoten.

In de loop van de daarop volgende maanden worden nog eens 2000 opstandelingen geëxecuteerd, bijna allemaal zonder enige vorm van proces, terwijl tal van anderen naar Solovki werden gestuurd, het eerste concentratiekamp in Rusland.

Zo’n 8000 opstandelingen zijn erin geslaagd naar Finland te vluchten, maar daar worden ze gevangengezet en gedwongen dwangarbeid te verrichten. Velen worden later terug naar Rusland gelokt met de belofte van amnestie, waarna ze bij terugkeer worden doodgeschoten of naar een concentratiekamp gestuurd.

De opstand van Kronstadt wordt gezien als een markerend moment in de Sovjetgeschiedenis: voor het eerst keert het bewind zich tegen een proletarische opstand. De opstand brengt Lenin tot een ‘verbod van factievorming’ en is zo een belangrijke aanleiding voor de vestiging van de absolute dictatuur.

Het neerslaan van de opstand heeft een verpletterende werking op socialisten over de hele wereld. Ze zien het als een bewijs dat de bolsjewieken tirannen zijn geworden.

bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Opstand_van_Kronstadt