Martinus Evers

door

de eerste kerst voor Tinus thuis

Martinus Evers is ingelijfd in het Belgisch leger in februari 1916. De kerst van 1915 heeft hij dus nog in Hamont kunnen vieren. In de documentatie die ik van familie heb gekregen, lees ik dat Tinus is afgezwaaid in oktober 1919. Dan is hij terug naar huis mogen gaan. En dus is kerstmis 1919 de eerste kerst die hij thuis heeft kunnen vieren na 4 jaar afwezigheid. En samen met hem ongetwijfeld vele andere soldaten die enorm blij waren hun familie terug te zien.

Bij deze wens ik de lezers van deze blog prettige kerstdagen toe. Ik hoop jullie in 2020 terug als lezers te mogen verwelkomen op de blog van Tinus Evers.

door

Aanval op het bos van Houthulst

Belgische troepen veroveren op 28 september 1918 het stevig versterkte bos van Houthulst op de Duitsers. Voor de Franse generaal Jean Degoutte klinkt dit bericht zo onwaarschijnlijk dat hij driemaal om bevestiging vraagt. Een ooggetuige beschrijft het begin van de slag zo :

Een ijzige regen in een akelige nacht, als om de moed te beproeven van de ongeduldige manschappen. Om 2u30 barst de donder los van al het grof geschut. Een ontzaglijk gerommel dat onophoudelijk bromt en loeit als een orkaan, dat de grond ervan davert. Ontploffingen volgen op ontploffingen in de Duitse lijnen, als zovele vuurspuwende vulkanen : het reuzenwerk van dood en vernieling wint in hevigheid, terwijl de radeloze tegenstander langs alle kanten noodpijlen in de lucht doet ontvlammen.

Zoals de kaart aangeeft, neemt ook het 23e linieregiment, en dus ook mijn grootvader Martinus Evers,  aan de aanval deel.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Houthulst_191807928

door

maritieme verbinding Folkestone Vlissingen

In het eerste weekend van februari 2018 was ik voor de eerste keer in Vlissingen. Ik had behoefte aan een nieuw zicht op de noordzee in plaats van mijn gewone bestemming. En dat is bijzonder goed meegevallen. Het is pas als ik al een tijdje heb rondgewandeld dat ik me realiseer dat mijn grootvader Martinus Evers hier ook geweest is. Tenminste dat veronderstel ik… Hij is ingelijfd in het Belgische leger in Folkestone en er was destijds een maritieme verbinding tussen Folkestone en Vlissingen. Het is heel goed mogelijk dat Martinus Evers onderstaande gebouwen aan de boulevard in Vlissingen heeft zien staan. In 1916 waren die toen gloednieuw… Het is daar dat hij – zo veronderstel ik – een schip heeft genomen richting Folkestone om zich daar te laten inlijven in het Belgisch leger.

Vlissingen_2018_Anno1900

Deze maritieme verbinding werd onderhouden door de Stoomvaart Maatschappij Zeeland (SMZ), een rederij die tussen 1875 en 1989 een veerdienst tussen Nederland en Engeland over de Noordzee onderhield. Tot en met 1939 was de Nederlandse afvaarthaven Vlissingen, vanaf 1946 was dat Hoek van Holland.

De afvaarthaven aan Engelse zijde veranderde in de loop van de tijd nogal eens: in het eerste jaar was dit Sheerness, vanaf 1876 Queenborough, vanaf 1911 zowel Queenborough (dagdienst) als Folkestone (nachtdienst), vanaf 1919 Folkestone en vanaf 1927 Harwich.

De SMZ was een belangrijke werkgever voor Vlissingen. De verbinding werd beroemd vanwege de uitstekende aansluitingen vanuit heel Europa via het internationale spoorwegnetwerk naar het Station Vlissingen, waar direct kon worden overgestoken naar de naastgelegen vertrekgebouwen van de SMZ. Van groot belang was het postcontract, waardoor een groot deel van internationale postverkeer tussen Europa en Engeland via Vlissingen verliep en de SMZ en haar schepen bekend werden onder de benamingen ‘maildienst’ en ‘mailboot’.

bron
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stoomvaart_Maatschappij_Zeeland

VlissingerPostRoute

 

door

de kerstperiode van Martinus Evers

Waar heeft Martinus Evers de kerstperiode van 1917 doorgebracht ? Dankzij het dagboek van François Janssen, een soldaat van het 23e linieregiment net zoals mijn grootvader, kunnen we ervan uitgaan dat Martinus Evers eind december 1917 begin januari 1918 in de buurt van Diksmuide heeft doorgebracht. In het dagboek van François Janssen lezen we het volgende :

0p 22-12-1917 moesten we terug op wacht aan de boorden van de Ijzer om er in de zuidersektor van Diksmuide de 6de L.A. te gaan aflossen. Van Vinkem trokken we met pak en zak over Alveringem, Oudekapelle, Sint-Jacobskapelle tot op de bestemming aan de Ijzer,
Deze voor ons nieuwe sektor, liep van aan de noordersektor van Diksmuide, Kaaskerke, en wel vanaf de spoorbaan dicht aan de Minoterie over Sint-Jacobskapelle en Nieuwkapelle tot aan het “Oud Fort van Knokke” dat aansluiting gaf met de volgende sektor van Merkem, Bikschote.
Juist voor Diksmuide was het uiterst gevaarlijk gezien de Duitsers de oosterkant over de Ijzer bezetten, en vanuit  de Bloemmolens of Minoterie in de rug konden mitrailleren met Fritz die in de bunker aan een ketting 1ag en onze loopgrachten voortdurend onder vuur nam.
Met Jeannin en Lhoir hebben we slechts eenmaal de verkenning op de Minoterie gedaan doch we vonden er geen enkele in-of uitgang.
Niets was er te vinden en te zien dan dooreengeschoten prikkeldraadversperringen op een massale betonversterking met daarin, bezijden, enkele schietgaten waardoor de genoemde Fritz ons aanhoudend bestookte.

bron : François Janssen, Belevenissen aan het Ijzerfront

Onderstaande kaart is van het Lange Max Museum en toont de positie van dit grote kanon. Tevens geeft de kaart goed aan waarlangs het 23e linie is gemarcheerd alvorens aan te komen aan de Minoterie van Diksmuide. 

Lange-Max-ligging

door

Martinus Evers houder van de vuurkaart

Na de oorlog kregen de overlevende soldaten een bewijs dat de ze Groote Oorlog overleefd hadden. Deze Belgische soldaten werden houder van de vuurkaart. Martinus Evers kreeg daarvoor een gedenkpenning, die hieronder staat afgebeeld. Op de achterkant van deze penning staat zijn naam duidelijk te lezen.

MedailleMartinusEvers03

door

een spoor van Martinus Evers in Maaseik

Mijn grootvader Martinus Evers heeft geen dagboek nagelaten. Er is enkel een officieel document van het Belgisch leger waarin de datum en plaats van inlijving vermeld staat. Er is ook een foto genomen in april 1916 in Auvours, Frankrijk.

Omdat ik weet dat Martinus Evers lid was van het 23e linieregiment, is iedere vermelding van dit regiment tevens een spoor van mijn grootvader. Zo heb ik al een boek gekocht over het leven van Jeroom Leuridan, omdat die in het 23e linie heeft gediend. Maar dit boek gaat maar deels over de eerste wereldoorlog en is daarom naar mijn gevoel te beperkt.

In het boek van Siegfried Debaeke, het drama van de Dodengang, vond ik een verwijzing naar het dagboek van François Janssen uit Rekem die in het 23e linieregiment heeft gediend. Het boek was uitgegeven in eigen beheer in 1968. Via Google vond ik dat dit boek in de bibliotheek van Maaseik te vinden was. En op zaterdag 4 maart 2017 ben ik dit dagboek gaan halen. Hiermee ga ik weer wat meer leren over het 23e linieregiment en dus over Martinus Evers.

bibmaaseik

door

Was Martinus Evers in het kamp van Mailly ?

Ik heb geen dagboek van mijn grootvader Martinus Evers. Via het Belgisch leger weet ik alleen wanneer hij is ingelijfd. En door de foto’s van het Gulden Boek der Vuurkaart weet ik dat hij in het 23e linieregiment zat. In het fotoboek van Daniël Vanacker (zie bron) weet ik dat Jeroom Leuridan eind december 1916 in het kamp van Mailly zat. Gezien Leuridan in hetzelfde linieregiment zat, mag ik aannemen dat het ganse regiment, en dus ook Martinus Evers eind december 1916 in het kamp van Mailly (nabij Châlons-en-Champagne) zat.

Eind 1916 stelt de Franse generaal Joseph Joffre aan de Belgische minister van oorlog voor Belgische eenheden naar het kamp in Mailly te sturen. Daar kunnen ze dezelfde bijscholing krijgen als hun Franse collega’s. Koning Albert voelt er niet veel voor maar geeft toch toe. De eerste Belgische troepen vertrekken van het front op 11 december 1916. De treinreis duurt veertig uur.
In Mailly maken de Belgen kennis met een internationaal gezelschap. “De zondag is de enige rustdag waarover de troepen beschikken.” schrijft een deelnemer. “In het dorpje verbroederen Fransen, Russen en Belgen op voorbeeldige wijze en bezingen de weldaden van de Franse pinard (tafelwijntje).”.
Op onderstaande sneeuwfoto van januari 1917 staan een Rus, een Belgische grenadier, een Belgische gendarme en een Fransman.

mailly1917

bron : Daniël vanacker, België in de grote oorlog, Roularta

 

door

Gaston Le Roy leert golven

Gaston Le Roy is in Bray-Dunes (Frankrijk) en noteert op 10 februari 1917 het volgende in zijn dagboek.

Legermysteries. Vandaag dacht ik te kunnen profiteren van mijn verzwakte ogen om vrij te zijn, maar zonder succes. Waarom men bij sommige gelegenheden in het leger niet ziek mag zijn, dat vertelde me de legerarts :”Hoe graag ik je naar de oogarts wil doorsturen, vandaag kan dat helaas niet, daar ik niemand van oefeningen mag vrijstellen. Kom morgen terug.

Niemand was vrij. De reden heel het regiment voert aanvalsoefeningen in golven uit voor de grote heren. We golfden de duinen op en af tot rond 1 uur. De rollende keuken kwam ditmaal zelf tot bij ons en niet wij bij haar zoals gewoonlijk en rond 16 uur waren we terug.

Hoe ongaarne ik ook oefeningen doe, ik moet toegeven dat ik er vandaag deugd aan heb beleefd. De vermoeienissen hebben mijn moraal opgemonterd en de zwarte gedachtewolken zijn weggedreven.

Ook Jeroom Leuridan, in het 23e linieregiment net zoals Martinus Evers, heeft leren golven maar dan in december 1916 in het kamp van Mailly. Hij noteert op 23 december 1916.

Vanmorgen om vijf uur waren we in de weer en om zeven uur reeds in het gelid om vagen te gaan doen (vagen komt van het Franse vagues – golven). op het onmetelijke oefenplein. Een Frans bataljon dat de nieuwe techniek demonstreerde, maakte wel indruk. Het was prachtig ! In de diepte wriemelden de blauwe uniformen die de aanval voorbereidden. De lange lijnen van de “vages d’assaut” (aanvalsgolven) bewogen voorwaarts, slangachtig en ’t was een daverend geweld van loze houwitsers en granaten en patronen.

bronnen
André Gysel, Gaston le Roy – dagboek van een Vlaamse oorlogsvrijwilliger, Lannoo
Daniël Vanacker, België in de grote oorlog, Roularta

LerenVagen_1917.jpg

 

door

Martinus Evers in het 23e linieregiment

Ik heb al eerder op deze blog geschreven dat ik weinig met zekerheid van mijn grootvader weet.De meeste berichten verwijzen naar feiten van de dag om de sfeer te scheppen waarin mijn grootvader heeft geleefd. Maar soms kan ik feiten gebruiken om veronderstellingen te doen over het lot van Martinus Evers.

Eerste feit : via onderstaande website weet ik dat mijn grootvader deel uitmaakte van het 23e linieregiment http://www.tenboome.webruimtehosting.net/guldenboek/index/naam.pdf

Tweede feit : in zijn dagboek noteert Jeroom Leuridan einde juni 1916 dat zijn regiment is ontdubbeld.

Ik ben nu in première, I/1 van het 23e linieregiment.

Verder vermeldt het boek over Leuridan dat hij in die periode in Alveringem in de school een studentenvergadering bijwoont, geleid door Dr. Hilaire Gravez. Een paar dagen later is er een revue-vertoning voor het 3e en het pas opgerichte 23e linieregiment.

Ivo De Wispelaere is zo vriendelijk geweest me al geruime tijd geleden informatie door te sturen. Daardoor weet ik dat het 3e linieregiment in juni 1916 600 recruten had ontvangen. Door deze versterkingen kom men het 3e linie terug opdelen in het 3e en het 23e linieregiment. Ivo vermeldt trouwens eveneens Jeroom Leuridan die van het 3e naar het 23e overgaat.
In februari 1916 is Martinus Evers ingelijfd in Folkestone. Eind april 1916 is de foto genomen van Hamontenaren in het Franse kamp Auvours. We zijn nu 2 maanden verder. Ik neem aan dat het nu 100 jaar geleden kan zijn dat Martinus Evers bij het 23e linieregiment is aangekomen.

EversMartinusGuldenBoek

 

door

Van Folkestone naar Auvours

Zoals ik reeds eerder vermeldde, weet ik niet veel zaken over mijn grootvader aan het Ijzerfront. Wat ik wel met zekerheid weet, is dat Martinus Evers zich heeft laten inlijven bij het Belgische leger in Folkestone op 16 februari 1916. Het document van die inlijving vermeldt eveneens dat hij naar het opleidingscentrum in Auvours gestuurd wordt.

Aan de hand van een tweetal boeken probeer ik zijn reis van Folkestone naar Auvours te reconstrueren. Het eerste boek is van Michael en Christine George, Dover & Folkestone during the Great War, Pen & Sword Military. In dit boek wordt geschreven over de troepentransporten van Folkestone naar Boulogne. Het lijkt me evident dat de Belgische soldaten zich aansloten bij de Engelsen om de oversteek te doen.

Het tweede boek heb ik al googelend gevonden. Het is het Jaarboek Abdijmusuem Ten Duinen 1138 . Google Books vermeldt het onder de titel Novi Monasterii – Vol. 8 – 2008

Je kan het nalezen op deze link https://books.google.be/books?id=c9ru1J4Dn7AC&pg=PA95&lpg=PA95&dq=folkestone+auvours&source=bl&ots=t4PrS1fG0Q&sig=gtQWiCnUX5Ww8nybJScSfZhJ-bE&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjr-pKklv_KAhWJXhQKHUl5CesQ6AEIRzAH#v=onepage&q&f=false

Hieronder vind je twee uittreksels. Het eerste komt uit pagina 94. Het vermeldt dat Auvours het enige opleidingskamp was voor Belgische brancardiers. En daar komen de monniken terecht die in vredestijd geen militaire diensplicht moeten doen. In 1916 wordt echter iedere Belgische man tot 40 jaar opgeroepen.

NoviMonasteri_p94

De reis die de monniken hebben afgelegd, staat vanaf Boulogne beschreven.

NoviMonasteri_p96

Samengevat krijgen we dan het volgende traject. Martinus Evers is samen met andere soldaten de boot opgegaan om van Folkestone naar Boulogne te varen.

Folkestone_Auvours01

Het volgende deel van het traject is per trein gebeurd. Mogelijk heeft Martinus Evers net zoals de monniken het laatste traject tussen Le Mans en Auvours te voet afgelegd. Google Maps vermeldt 5u 1 min met de wagen. De troepentransporten gingen per trein en het valt sterk te betwijfelen of alles naadloos aan mekaar aansloot.

Folkestone_Auvours02