Maand: juni 2021

door

marsorder naar Kütahya

Hans Tröbst krijgt zijn nieuwe marsorders in de aanloop naar een verwachte veldslag tussen Grieken en Turken.

Eind juni 1921 was het nieuwe marsbevaal daar. Ons einddoel was Kütahya, een stad tussen Afyonkarahisar en Eskişehir. Tot dan toe hadden we steeds mooi weer gehad, maar als we afmarcheerden, goot het natuurlijk met bakken uit de hemel. Dat had ik ook al vaak vastgesteld tijdens de Groote Oorlog. Zolang we onderdak hadden, kon de zon niet heet genoeg schijnen. En zodra het masrbeval er was, begon de smeerlapperij. Om 10 uur in de voormiddag vertrokken we met onze bagage, honderddertig wagens getrokken door tweehonderdzestig waterbuffels. Stel je even voor dat deze kolonne op een traag tempo door de enge dalen trok,en je zal begrijpen dat het avond was als we ongeveer vijftien kilometer hebben afgelegd.

Majoor Izzet was natuurlijk zoals het een groot commandant past met zijn gevolg vooruitgetrokken. Wijzelf bereiketen eerst tegen zeven uur ’s avonds ons eerste kwartier, in de volksmond “bad van de vijf vissen” genaamd. Het was inderdaad een kuuroord, want er waren drie natuurlijke bronnen in de buurt.

’s Anderendaags trokken we om zeven uur verder en we bereikten de grote weg die van Eskişehir naar Kütahya leidt. Na verscheidene marspauen kwamen we in ons einddoel aan. Het ganse bataillon kreeg onderdak in een oude, lege kazerne. Zodra wij officieren ons hadden geïnstalleerd en na ons te hebben opgefrist, trokken e de stad in om de inwendige en uitwendige mens te versterken. Kütahya, het oude Kythaion, was gebouwd zoals elke andere Turkse stad. Net zoals Ankara en Kastamuni lag ze aan de voet van een kleinere bergkegel, waarop de ruïnes en vervallen muren van een vroegere burg lagen. De stad zelf wemelde van de militairen. Overal voortjagende auto’s, lange treinkolonnen, telefoondraden, koeriers, officieren en soldaten van allerlei graden en uit allerlei legeronderdelen. Kortom, de beelden die ik nog ken uit de Groote Oorlog.

De volgende morgen verliet het bataillon opnieuw Kütahya en trok naar Güwen, een dorp op ongeveer drie uur van de stad en waar we de hoofdverdedigingslinie zouden bouwen. Volgens de laatste berichten was de Griekse aanval nakend en meer dan waarschijnlijk. Er waren Griekse troepenconcentraties nabij Uşak gemeld.

bron : Die Reise nach Anatolien – Band 8: Vom Baltikum zu Kemal Pascha (Ein Soldatenleben in 10 Bänden 1910 – 1923) Kindle-editie

door

Arditi del Popolo

De term “arditi” (letterlijk : stoutmoedigen) verwijst naar stoottroepen in het Italiaanse leger die in 1917 zijn opgericht. Ze zijn de tegenhanger van de Duitse Sturmtruppe. Beide korpsen worden tijdens de oorlog ingezet om een snelle doorbraak te forceren in de loopgravenoorlog.

Na de oorlog zijn er heel wat voormalige arditi die d’Annunzio volgen in zijn bezetting van Trieste. De republiek van d’Annunzio wordt beschouwd als de eerste fascistische staat. Lees meer daarover in dit bericht. Maar er zijn ook arditi die niet kiezen voor de zwarthemden. ZIj hebben een speficieke voorkeur voor de linkse partijen. Die partijen, waaronder vooral de communisten, hebben hun eisen op tafel gelegd en kracht bijgezet door stakingen en bezettingen van fabrieken in de jaren 1919 en 1920. Deze periode staat bekend als de “biennio rosso“. Maar na de rode tweejaarse volgt er een zwarte tweejaarse, de “biennio nero“. In 1921 neemt het fascistisch geweld tegen politieke medestanders toe.

Op 22 juni 1921 is er in Rome een bijeenkomst van de ANAI, de Associazione Nazionale degli Arditi d’Italia. Daar komt het tot een discussie tussen veteranen die het fascisme aanhangen en hun tegenstanders. De discussie eindigt met een breuk tussen beide groepen. De antifascistische veteranen van de arditi besluiten hun eigen beweging op te richten. Op 29 juni 1921 wordt onder leiding van onder meer de anarchist Argo Secondari de Arditi del Popolo opgericht. Het symbool van deze nieuwe beweging is een bijl die de roedenbundel of fasces cum securi (symbool van de fascisten) in twee breekt.

bronnen

Arditi del Popolo – Wikipedia

Argo Secondari – Wikipedia

door

vrijspraak voor Tehlirian

De Armeniër Soghomon Tehlirian verschijnt op 2 juni 1921 voor de Duitse rechtbank in Berlijn. Daar moet hij zich verantwoorden voor de moord die hij heeft gepleegd op Talaat Pasha. De moord kadert in operatie Nemesis, waarbij een kleine groep Armeniërs de Turken die zij verantwoordelijk achten voor de Armeense genocide, op te sporen en te vermoorden. De dag van de moord op Talaat Pasha wordt in dit bericht beschreven. Maar Tehlirian vermeldt voor de rechtbank geen enkel detail van operatie Nemesis

Tehlirian wordt ook door dokters onderzocht om het motief van de moord te verklaren. In 1921 zet de psychoanalyse grote stappen vooruit. Eén jaar eerder is het Berliner Psychonalalytisches Institut door medewerkers van Freud opgericht. Na de Groote Oorlog is de psychoanalyse ook een woord rijker om het trauma van bepaalde veteranen te omschrijven : shell shock. Daarom wordt Tehlirian ook medisch onderzocht omdat hij een trauma heeft opgelopen door zeer gewelddadige gebeurtenissen en hij een moord heeft begaan vijf jaar na de feiten omwille van dit trauma. Ook de dromen waarin zijn vermoorde moeder hem beveelt te doden uit wraak, worden aangehaald. Vijf dokters verschjnen als getuige om hun inzicht te geven over het geval Tehlirian. Het debat in de rechtszaal draait om de vraag in welke mate hij nog beschikte over een vrije wil op het moment dat hij de moord pleegde. De dokters gebruiken hiervoor de term “dwangmatig gebod”. Ze zijn het erover eens dat Tehlirian getraumatiseerd was door de gebeurtenissen die hij beweerde te hebben meegemaakt in Anatolië. Hij had zijn familie zien vermoord worden (wat in feite niet was gebeurd). Het verdict vanuit een medisch perspectief was duidelijk : de Turken hadden Tehlirian vreselijke dingen aangedaan, hij was psychologisch beschadigd en zijn algemene toestand droeg bij aan zijn neiging tot moorden. Daarmee geven de dokters net dat wat de verdeiging van Tehlirian zocht.

Zelf verklaart Tehlirian over de moord :”Ik beschouw mezelf niet schuldig want ik heb een zuiver geweten. Ik heb een man gedood maar ik ben geen moordenaar.”. Zonder enige kennis van operatie Nemesis en de voorbereidingen om Talaat Pasha op te sporen moet de jury nu beraadslagen. Op minder dan 2 uur is de uitspraak er : “onschuldig”. Tehlirian moet nog aan zijn vertaler vragen wat het betekent. Die antwoordt :”Je bent vrij.”.

Tehlirian wordt door andere leden van het commando in een wagen gezet om te vermijden dat er foto’s worden gemaakt. Men was er zich van bewust dat vanaf die dag Tehlirian nu zelf een doelwit zou zijn. De New York Times bloklettert de vrijsparaak als volgt :”They Simply Had To Let Him Go.”.

bron : Eric Bogosian, Operation Nemesis, Back Bay Books

door

bloedbad in Tulsa

Na de Groote Oorlog zijn er al heel wat veteranen teruggekeerd naar de Verenigde Staten. Maar er is krapte op de arbeidsmarkt en dus zijn er ook heel wat werklozen. De spanning tussen blank en zwart in de VS hangt in de lucht. In de meeste staten hebben de Afro-Amerikanen geen stemrecht. Maar in Tulsa, Oklahoma is er een zwarte wijk waar de bewoners het relatief goed doen. Men spreekt zelfs van Black Wall Street omdat de zwarten er welstellend zijn en eigen dokters, scholen, kranten en kerken hebben. Afgunst is er zeker niet ver af. En dan gebeurt er iets waardoor de vlam in de pan slaat.

Op 30 mei 1921 is er een klein incident dat zware gevolgen zal hebben. De zwarte schoenenpoetser Dick Rowland zou de blanke liftbediende Sarah Page aangerand hebben. Rowland wordt gearresteerd door de politie en al snel gaan de geruchten de ronde. Een groepje blanke mannen verzamelen om naar het politiekantoor te trekken en te eisen Rowland aan hen over te leveren. Een groepje zwarte mannen verzamelen zich eveneens en trekken naar datzelfde politiekantoor om Rowland te beschermen tegen lynchers. Als beide groepen tegenover mekaar staan, is de politie zo goed als machteloos. De sheriff tracht nog te onderhandelen en de groepen te overtuigen om naar huis te gaan. Maar in beide groepen zijn er gewapende mannen en de spanning stijgt. Dan valt er een schot en het schieten over en weer begint. Er vallen 12 doden : 10 blanken en 2 zwarten. En dit is nog maar het begin van het bloedbad van Tulsa. Het nieuws van de schietpartij verspreidt zich als een lopend vuurtje en beiden groepen lopen te wapen.

Het bloedbad van Tulsa duurt van 31 mei tot 1 juni 1921. Groepen blanken dringen de zwarte wijk in Tulsa binnen en slaan aan het plunderen en moorden. Ze stichten brand en de zwarte wijk gaat grotendeels in vlammen op. Uiteindelijk grijpt de Nationale Wacht van Oklahoma in en keert de rust terug onder de krijgswet. Maar de balans is zeer zwaar. De cijfers over het aantal doden loopt uiteen : er is sprake van 36 doden tot enkele honderden. Meer dan 1200 huizen en 191 winkels zijn in vlammen opgegaan. Meer dan tienduizend mensen zijn dakloos. Greenwood, het bloeiende centrum van de zwarten in Tulsa, is niet meer dan een schaduw van wat het ooit was.

In de jaren nadien wordt er over het bloedbad van Tulsa gezwegen. Maar de traumatische ervaring en de spanningen tussen de rassen in de VS blijven op de achtergrond om af en toe met een pijnlijk incident weer naar voor te komen. 100 jaar na het bloedbad gaat president Biden naar Tulsa om het bloedbad te gedenken.

bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rassenrellen_van_Tulsa
https://en.wikipedia.org/wiki/Tulsa_race_massacre
Biden Visits Site of Tulsa Massacre a Century Later. ‘While darkness can hide much, it erases nothing.’ – The New York Times (nytimes.com)