Maand: juni 2013

door

1917 – het jaar van de muiterijen

1917 is een bijzonder jaar… een jaar waarin de oorlog in het voordeel van de centrale machten (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkije) had kunnen beslecht worden. Alles begint in Rusland met een eerste revolutie : de februarirevolutie van 1917. De tsaar wordt afgezet en moet zijn macht overdragen aan een voorlopige regering. Later dat jaar zouden de bolsjevieken in oktober de macht grijpen en de tsaar en zijn familie vermoorden. Daarmee is de Sovjetunie gesticht. Duitsland sluit vrede met de Sovjetunie en kan het gros van zijn troepen van het oostfront naar het westfront overbrengen.

le_fusille_maupas-27f63

Dankzij de reeks “In Europa” van Geert Mak heb ik weer wat bijgeleerd : er waren ook Russische soldaten in Frankrijk. De tsaar leverde Russisch kanonnenvlees in ruil voor Franse geweren. Die Russische soldaten kregen via brieven van hun familie te horen wat er zich in Rusland afspeelde. De Russische februarirevolutie was dus gekend in Frankrijk.
Vraag is of die revolutie de enige reden was voor de muiterijen in het Franse leger. Er waren al heel wat bloedige slagen geweest waarbij het Franse leger zwaar had geleden, en op de eerste plaats de gewone piot, “le poilu” zoals ze die in Frankrijk noemen : denk hierbij aan de slag van de Somme, de slag om Verdun. In mei 1917 was er dan het debacle aan de chemin des Dames. Dat was de druppel die de emmer deed overlopen. Russische en Franse soldaten weigerden nog naar het front te trekken. Het eerste wat maarschalk Pétain deed, was de Russische soldaten ver achter het front terugtrekken. Daarna werd er onderhandeld met de Franse soldaten. AL mocht dat natuurlijk niet te lang duren. Om er wat spoed achter te zetten, werden een aantal soldaten gefusilleerd. En dat daar een aantal zondebokken tussen zaten, moet niemand verwonderen. Het was nodig om indruk te maken op de rest van de soldatenh om ze terug letterlijk en figuurlijk in het gelid te krijgen.

Wie meer wil weten over deze periode, kan terecht bij de aflevering van “In Europa” van Geert Mak op volgende webpagina
http://ineuropa.vpro.nl/programmas/36788896/afleveringen/36971831/

door

een Nederlands meisje oorlogsslachtoffer in 1917

Af en toe zijn er periodes dat er wat minder te vinden is over het Ijzerfront. januari 1917 is zo’n periode. En dan kom je weer bij iets nieuws uit. Een bericht over een meisje van 6 aangevallen en vermoord in Nederland door een Belgische militair. Die militair was geïnterneerd in een vluchtelingenkamp waar ook Belgische militairen werden geïnterneerd. Het kamp lag in Harderwijk en dat is een behoorlijk eind van de grens. Harderwijk ligt even noordelijk als Amsterdam en nog iets noordelijker als Utrecht. Om een idee te geven : Google maps geeft aan dat de afstand Antwerpen – Harderwijk met de wagen ongeveer 2 uur is. Naar Belgische normen is dat een heel eind. Antwerpenaren spreken geregeld van “het verre Limburg” en da’s maar één uur rijden.

Nederland was neutraal in de eerste wereldoorlog, maar heeft dus toch ook zijn oorlogsslachtoffers gekend. Woutje Van de Velde, een meisje van 6 jaar, is er daar één van. Aangevallen door een geïnterneerde Belgische militair die daar niet was geweest als de oorlog er niet was geweest. Maar hij was er dus wel en zijn broek vol goesting ook. Woutje Van de Velde moest het bekopen. Na de oorlog betaalde de Belgische regering het graf van Woutje Van de Velde. Het graf is een jonge boom halfweg afgezaagd. Wie meer wil weten over dit verhaal en het verhaal van de Belgische vluchtelingen, kan terecht op http://www.harderwiek.nl/woutje-van-de-velde/

grafzerk Woutje Van de velde

grafzerk Woutje Van de velde