Maand: november 2020

door

staatsgreep in Armenië

Na de Groote Oorlog is Armenië een van de nieuwe naties die ontstaan na de teloorgang van het tsaristische Rusland, de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije of het Ottomaanse rijk. De republiek Armenië kent na zijn onafhankelijkheidsverklaring op 28 mei 1918 al snel problemen. Duizenden Armeense vluchtelingen zoeken er onderdak na de Armeense genocide door het Ottomaanse rijk. In 1918 is er ook een kort militair conflict met buurland Georgië. Het militair conflict met Azerbaijan duurt langer, met name vanaf 1918 tot 1920. Beide landen komen uit voormalige Russische gebieden, maar Azerbaijan wil omwille van zijn taalkundige en religieuze banden met de Turken toenadering zoeken tot Turkije. Eind april 1920 valt het Rode leger Azerbaijan binnen en met de oprichting van de Sovjetrepubliek Azerbaijan is dit conflict ten einde.

Maar de Turken starten in de herst van 1920 een oorlog met Armenië en palmen heel wat gebied in. Mustafa Kemal is wel zo slim geweest een overeenkomst met de machthebbers in Moskou te regelen om zo de handen vrij te hebben. Op 29 november 1920 grijpen de bolsjewieken in Armenië de macht. Op 2 december 1920 wordt de Armeense Socialistische Sovjetrepubliek uitgeroepen. Op 6 december 1920 trekt het Rode leger Armenië binnen om de nieuwe regering te steunen.

bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/First_Republic_of_Armenia
https://nl.wikipedia.org/wiki/Republiek_Armeni%C3%AB_(1918-1920)

door

hinderlaag in Kilmichael

Een week na de bloedige zondag in Dublin (lees meer op deze pagina) slaat de IRA weer toe. 36 militanten van de Irish Republican Army onder leiding van Tom Barry wachten in Kilmichael op zondag 28 november 1920 een Britse patrouille op. Deze Britse patrouille behoort tot de Royal Irish Constabulary Auxiliary Division. Deze hulptroepen van de Ierse politie zijn veelal Britse veteranen uit de Groote Oorlog. De Auxiliaries en de Black and Tans zijn niet heel populair bij de Ierse bevolking en staan vaak bekend om hun brutaliteit.

Op 21 november heeft de IRA al de ideale positie voor de hinderlaag uitgezocht : op de weg tussen Macroom-Dunmanway, meer bepaald in het gedeelte tussen Kilmichael en Gleann. De Auxiliaries gebruiken deze weg dagelijks.

Om 4u05 komen de twee vrachtwagens van de Britse patrouille in zicht. Tom Barry, in een uniform van een IRA officier, doet de eerste vrachtwagen stoppen. Later zullen de Britten zeggen dat Barry een Brits uniform droeg en dat dit zorgde voor verwarring. De IRA militanten hebben zich in drie groepen verdeeld om de hinderlaag te doen slagen. Zodra de eerste vrachtwagen stopt, gooit Barry een granaat in de open laadbak van de eerste vrachtwagen, en het vuurgevecht begint.

De tweede vrachtwagen is ook gestopt en de inzittenden zijn verder verwijderd van de tweede IRA groep. Ook daar begint een vuurgevecht. Op gegeven ogenblik laten de Britse soldaten hun geweren vallen om aan te geven dat ze zich overgeven. Volgens de IRA komen hun militanten tevoorschijn en grijpen sommige Britten dan naar hun revolvers, waarbij twee IRA militanten gedood worden. Daarop geeft Tom Barry het bevel om te schieten en pas te stoppen als hij daartoe het bevel geeft.

Aan het einde van het gevecht zijn twee IRA militanten dood en één dodelijk gewond. Bij de Britten zijn er 18 doden. Eén soldaat die voor dood wordt achtergelaten, zal achteraf toch overleven.

De Britse soldaten op Ierland tellen 30.000 manschappen dus het verlies van 18 is behoorlijk klein. Maar de psychologische impact van een Ierse hinderlaag die een ganse Britse patrouille wegveegt, is behoorlijk schokkend. Voor de Britse regering is het duidelijk dat het geweld in Ierland escaleert. Daarom wordt 10 december 1920 de krijgswet afgekondigd in de counties van Cork, Kerry, Limerick, Tipperary. Daarmee krijgen de Britse militairen veel meer hun handen vrij. Het zal niet lang duren voor ze die extra vrijheid gebruiken om zich te wreken voor de hinderlaag in Kilmichael.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Kilmichael_Ambush

door

bloedige zondag in Ierland

Iedereen kent het lied van U2 “Sunday, bloody sunday” dat verwijst naar een bloedige zondag in 1972. Maar Ierland kende al veel eerder een bloedige zondag op 21 november 1920.

Alles begint met een operatie van de IRA(Irish republican Army) tegen de zogenaamde “Cairo gang“. Die naam werd gegeven aan Britse geheim agenten die samen komen in de Cairo Café in Grafton Street – Dublin. De Ierse contraspionage onder leiding van Michael Collins, houdt deze mannen in de gaten en stelt een lijst op van vermoedelijke geheim agenten. Begin november worden een aantal hoog geplaatste figuren in de IRA bijna gearresteerd. Op 10 november kan een officier van de IRA weer ternauwernood ontsnappen, maar dit maal maken de Britten een aantal belangrijke documenten met adressen buit. Dan besluit Michael Collins dat de Britse geheim agenten gedood moeten worden, wil men de IRA in Dublin in stand houden.

In de vroege ochtend van zondag 21 november 1920 komen een aantal ploegen van de IRA samen in Dublin. Ze slaan toe op acht verschillende plaatsen. 15 Britten worden gedood bij de acties. Achteraf zal blijken dat de slachtoffers niet allemaal betrokken waren bij Britse militaire acties.

Na de Britse doden volgt een Britse tegenreactie. Luitenant-kolonel Bray geeft het bevel om een raid te organiseren op een voetbalwedstrijd en iedere man te ondervragen. In Croke Park, waar de wedstrijd zal plaatsvinden, zijn rond 15u ongeveer vijfduizend toeschouwers toegekomen. Een konvooi van Britse vrachtwagens en gepantserde auto’s nadert het stadion, klaar om alles af te grendelen en alle aanwezigen te fouilleren. Over wat er daarna gebeurt, lopen de getuigenissen uiteen. Sommige politieagenten verklaren achteraf dat ze beschoten werden en dat ze daarom het vuur openden. Volgens Ierse toeschouwers waren het de Britten die als eerste het vuur openden. Lang duurt het schieten niet maar als alles terug stil wordt, liggen er verschillende doden en gewonden op de grond. In totaal eist dit optreden van de Britse veiligheidsdiensten vijftien doden.

Achteraf zal deze bloedige zondag de Ierse steun aan de IRA doen toenemen. De Britse reputatie krijgt internationaal een stevige knauw.

bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/Bloody_Sunday_(1920)
https://www.yourirish.com/history/20th-century/bloody-sunday-1920


door

Vrije stad Danzig

Punt 14 in het vredesvoorstel van de Amerikaanse president Woodrow Wilson is een onafhankelijk Polen met een vrije toegang naar de zee. Daarmee komt men automatisch uit bij de stad Danzig. Tijdens de vredesconferentie in Parijs in 1919 vraagt de Poolse delegatie dan ook om Danzig aan Polen toe te voegen. Het probleem is echter wel dat Woodrow Wilson in zijn 14 punten ook zelfbeschikking eist. En 98% van de bevolking in Danzig is Duits. Amerikanen en Fransen zijn het Poolse standpunt genegen maar het is vooral de Britse diplomatie die de inlijving van Danzig door Polen tegenhoudt. De Britten vrezen dat dit de kern van een nieuwe oorlog in zich draagt.

De Britten bekijken de geschiedenis van Danzig en zien dat er al een periode is geweest waarin Danzig een vrije stad was. Ze stellen dit voor als een compromis waarin noch Duitsland noch Polen de stad kan opeisen. Op 15 november 1920 wordt de vrije stad Danzig dan officieel erkend in overeenstemming met het verdrag van Versailles. Uiteindelijk zal blijken dat de Britten gelijk hadden over het risico van een nieuwe oorlog over Danzig. Daar vallen de eerste schoten van de tweede wereldoorlog op 1 september 1939.

bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/Free_City_of_Danzig
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrije_stad_Danzig_(1920-1939)

door

het beleg van Perekop

Het beleg van Perekop is de laatste slag aan het Zuidelijke front tijdens de Russische burgeroorlog. De slag vindt plaats van 7 tot 17 november 1920. Het Rode leger deelt hiermee de genadeslag toe aan het bolwerk van de Witte leger op de Krim.

Het Witte Leger houdt 10.000 soldaten aan de verdedigingslinies van de landengte van Perekop. Aan de Sivasj en Arabat Spit zijn er 3.000 soldaten. In de 2e linies zijn er 14.000 soldaten als reserve. In totaal zijn er 41.000 soldaten in het Witte Leger op de Krim. Het Rode Leger beschikt echter over het viervoudige aan soldaten.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om met de vloot aan te vallen maar de sterke ijsvorming hindert het uitvaren. Daarom gebeurt de eerste aanval op 7 november 1920 via de landengte van Perekop. Op 8 november bij temperaturen van 12 graden onder nul, steekt het Rode Leger de zeven kilometer wateroppervlakte van de Sivasj over. Ze nemen het Litouwse schiereiland in op de landengte van Perekop. Daarna volgen hevige gevechten in de eerste linies. Zes aanvalsgolven van het Rode leger worden teruggeslagen. Maar op 12 november 1920 gebeurt de grote doorbraak. Generaal Pjotr Wrangel heeft geen andere keuze dan de evacuatie van de Krim te bevelen. De volgende dagen zijn er nog achterhoedegevechten om de aftocht van het Witte Leger te dekken. Als het Witte Leger toekomt in Constantinopel, is het afgelopen met de burgeroorlog in Zuid-Rusland.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Siege_of_Perekop_(1920)

door

de onbekende soldaat krijgt zijn graf

Op 11 november 1920 krijgt de onbekende soldaat zijn graf. De Engelsen begraven hun “unknown warrior” in Londen. De Fransen geven “le soldat inconnu” een laatste rustplaats in Parijs.

De Britten hebben vier kisten met onbekende soldaten op 7 november 1920 bijeengebracht in een kapel in Saint-Pol-sur-Ternoise nabij Arras. De kisten komen van verschillende slagvelden. Brigadier Wyatt wordt in de kapel gelaten waar de vier kisten liggen en kiest een lijkkist. Daarna wordt de Engelse onbekende soldaat op 8 november 1920 met een ambulance vervoerd naar Boulogne, waar de lijkkist geplaatst wordt in de bibliotheek van het kasteel. Op 10 november, komt de lijkkist aan in Dover. Vandaar vertrekt de lijkstoet naar Victoria Station, Londen. Op 11 november wordt de lijkkist naar de Cenotaph gebracht, het memoriaal opgericht voor de gevallenen van de Groote Oorlog. Tegen 11 uur is de lijkkist aan de Cenotaph waarna 2 minuten stilte volgen. Dan wordt de lijkkist naar Westminster Abbey gebracht waar de begrafenis volgt.

De Fransen hebben een gelijkaardige herdenking. Op 9 november 1920 zijn acht kisten met onbekende Franse soldaten bijeengebracht in de citadel van Verdun. Er is gekozen voor kisten uit de acht meest dodelijke slagvelden : Vlaanderen, Artois, Somme, Ile-de-France, Chemin des Dames, Champagne, Verdun, Lorraine. Op 10 november krijgt soldaat Auguste Thin de eer er een lijkkist uit te kiezen. Daarna wordt de lijkkist per trein van Verdun naar Parijs gebracht. Die lijkkist wordt op 11 november 1920 onder de triomfboog in Parijs vervoerd. De uiteindelijke begrafenis van de onbekende soldaat zal plaatsvinden op 28 januari 1921.

België zal op 11 november 1922 eveneens een onbekende soldaat in Brussel begraven.

bronnen
https://www.theguardian.com/uk-news/from-the-archive-blog/2020/nov/10/the-funeral-of-the-unknown-warrior-november-920
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Unknown_Warrior
https://fr.wikipedia.org/wiki/Tombe_du_Soldat_inconnu_(France)

door

Ierse muiterij in India

Op 2 november 1920 sterft James Daly voor het executiepeloton. Daarmee komt er een einde aan de muiterij van de Ierse Connaught Rangers in Brits-Indië. Die muiterij begint einde juni 1920 in Wellington Barracks in Jalandhar (Punjab). Daar is William Daly, broer van James Daly, bij betrokken. Het nieuws van de muiterij verspreidt zich de dagen daarna bij de andere regimenten van de Connaught Rangers. Reden van de muiterij is het ongenoegen over het Britse optreden in Ierland. De muiters hijsen de Ierse driekleur boven de barakken en weigeren de bevelen van de officieren op te volgen. Ze geven hun wapens af die in het magazijn worden bijeengebracht. Maar een deel van de muiters breken op een nacht in het magazijn in om hun wapens terug te nemen. Bij die actie vallen 2 doden.

Daarmee is het geduld van de Britse militaire overheid ten einde. Loyale regimenten nemen de macht in de barakken van de muiters over. Alle muiters verschijnen voor het krijgsgerecht. 10 muiters krijgen de vrijspraak, 59 krijgen levenslang en 19 de doodstraf. Die straffen worden later nog gemilderd maar niet voor Daly. Op 2 november 1920 wordt James Daly door het vuurpeloton doodgeschoten. Daarmee is hij (tot nu toe) de laatste Britse militair die wegens muiterij wordt geëxecuteerd.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/James_Daly_(mutineer)

door

executie van Kevin Barry

Op 1 november 1920 wordt de Ier Kevin Barry, aanhanger van de IRA, door de Britten geëxecuteerd. Dit drijft de spanning tussen Ieren en Britten op, ook al omdat de hongerdood van Terence MacSwiney zo kort geleden is. (lees maar over die hongerstaking op deze pagina).

Kevin Barry sluit zich in 1917 aan bij de Irish Republican Army. Hij is dan nog maar 15 jaar oud. Vanaf 1918 neemt hij deel aan operaties van de IRA. Op 20 september 1920 is hij ook van de parij als de IRA een hinderlaag legt nabij Bolton Street in Dublin voor Britse soldaten die brood komen ophalen in een vrachtwagen. De operatie lijkt eerst vlot te verlopen als de Britten hun wapens neerleggen. Maar dan klinkt er een schot en de IRA aanhangers beginnen daarop verschrikt rond te schieten. Het wapen van Kevin Barry blokkeert tot twee maal toe en hij duikt onder de vrachtwagen. De andere IRA aanhangers slagen erin te ontsnappen maar Kevin wordt door de Britten ontdekt en opgepakt. Bij de hinderlaag sterven drie Britse soldaten.

Bij de ondervraging door de Britse militairen krijgt Barry het zwaar te verduren. Op 20 oktober 1920 verschijnt hij voor de Britse militaire rechtbank. Als hij terug in de gevangeniscel zit, krijgt hij om 8 uur ’s avonds te horen dat hij veroordeeld is tot de doodstraf door de strop. Op 31 oktober krijgt hij drie bezoeken. Bij het laatste bezoek ziet hij zijn moeder, broers en zussen. Op 1 november 1920 wordt Kevin Barry opgehangen in Mountjoy prison in Dublin.

Er is niet lang na zijn dood nog een ballade geschreven over Kevin Barry, dat door meerdere artiesten werd gezongen, waaronder Leonard Cohen en The Dubliners.

In Mountjoy jail one Monday morning
High upon the gallows tree,
Kevin Barry gave his young life
For the cause of liberty.
Just a lad of eighteen summers,
Still there’s no one can deny,
As he walked to death that morning,
He proudly held his head on high.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Kevin_Barry