Hongaars persoon

door

Staatsgreep in Hongarije

De laatste keizer van Oostenrijk-Hongarije, Karl I, probeert zijn koningstroon in Hongarije te heroveren. Vanaf de zomer van 1920 heeft hij zijn terugkeer voorbereid. Hij is overtuigd dat hij de steun van Frankrijk zal krijgen omdat hij voor stabiliteit in de regio kan zorgen. Maar de kleine Entente, het samenwerkingsverband tussen de staten Tsjechoslowakije, Joegoslavië en Roemenië , wil zijn terugkeer ten allen prijze verhinderen.

Een eerste staatsgreep vindt plaats op 24 maart 1921 wanneer Karl I onverwacht opduikt in Hongarije om de troon op te eisen. Op 25 maart probeert hij graaf Erdödy te overhalen zich bij hem aan te sluiten. De graaf weet hoe riskant het is, probeert Karl I te overtuigen van het gevaar maar zal hem dan toch begeleiden naar Boedapest. Daar heeft Karl op 27 maart een onderhoud met de huidige machthebber, admiraal Horthy. Horthy ziet de oorlogsdreiging met de kleine Entente al hangen als Karl I daadwerkelijk op de troon zou komen en hij weigert hem alle steun. De protesten uit binnen- en buitenland worden groter en op 5 april 1921 wordt Karl I uitgewezen en keert hij noodgedwongen naar zijn ballingsoord in Zwitserland terug.

Op 20 oktober 1921 volgt een tweede staatsgreep als Karl I en zijn echtgenote Zita van Zwitserland naar Hongarije reizen. Maar de verwachte koningsgezinde troepen zijn niet talrijk aanwezig want het telegram met de oproep tot mobilisatie is onderweg verloren gegaan. e doorreis naar Budapest wordt daardoor 24 uur uitgesteld. Op 21 oktober in de avond komt het koningspaar an in Boedapest. In allerijl wordt een noodregering samengesteld. De militaire steun blijft beperkt tot tweeduizend soldaten. Maar er wordt verder gewerkt aan de eedafname van trouw aan de koning bij allerlei regimenten. Op 23 oktober is er dan een triomfmars voorzien in Boedapest. admiraal Horthy, die niet meer zeker is van de trouw van de reguliere soldaten, heeft een paramilitaire groep van 300 studenten ingezet. Aan deze studenten is gezegd dat er een groep van Tsjechoslowaakse soldaten de grens is overgestoken om Boedapest in te nemen. In Kelenföld komt het tot een vuurgevecht tussen beide groepen waarbij er 19 doden vallen. Wat daarop volgt, is een reeks bevelen die mekaar tegenspreken waardoor de chaos nog toeneemt. In deze chaotische situatie beslist Karl I de staatsgreep te stoppen om verder bloedvergieten te vermijden. Karl en Zita worden gearresteerd en daarna het land uitgezet.

Op 19 november 1921 start de laatste ballingschap van Karl I op het Portugese eiland Madeira. In maart 1922 wordt hij verkouden en die verkoudheid leidt tot een longontsteking. Op 1 april 1922 sterft hij dan op de leeftijd van 34 jaar.

bronnen
https://ww1.habsburger.net/de/kapitel/putschversuche-ungarn
https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_I_of_Austria#Attempts_to_reclaim_throne_of_Hungary

Karl I op 21 oktober 1921 in het station van Ödenburg
door

het verdrag van Trianon

Op 4 juli 1920 ondertekenen vertegenwoordigers van de Hongaarse regering het verdrag met de geallieerden. Het verdrag is genoemd naar het paleis “Grand Trianon”, gelegen in Versailles. Eerder zijn daar la verdragen ondertekend met Duitsland, Oostenrijk en Bulgarije. En nu is dus Hongarije aan de beurt.

Voor de Hongaarse degelatie onder leiding van graaf Albert Apponyi is het een bittere pil. Hongarije wordt gereduceerd tot 29% van zijn grondgebied. Het verloren grondgebied gaat naar Roemenië, Tsjechoslowakije, Joegoslavië en Oostenrijk. In die gebieden zijn de Hongaren niet in de meerderheid, maar er wonen nu wel aanzienlijke Hongaarse minderheden in andere landen. Het totaal wordt geraamd op 3,3 miljoen Hongaren die niet meer in eigen land wonen.

Met het verlies van grondgebied verliest Hongarije het merendeel van zijn mijnen, bossen en bronnen van ruwe materialen. Ook het spoorwegennetwerk wordt lamgelegd door het feit dat de nieuwe grenzen systematisch de verbindingslijnen tussen de grote steden doorkruisen. Voortaan kan men alleen via Boedapest van de ene stad naar de andere sporen wat de binnenlandse transportkosten van mensen en goederen aanzienlijk verhoogt. Met Fiume verliest Hongarije zijn enige zeehaven , waardoor de uitvoer naar het buitenland veel duurder wordt. Bovendien neemt de werkloosheid zorgwekkend toe: niet alleen door de ontslagen soldaten maar ook door de toevloed van honderdduizenden Hongaarse vluchtelingen die de etnische zuiveringen in de omringende nieuwe staten willen ontvluchten. De zware schadeloosstelling die het land aan de overwinnaars moet betalen, maakt het onmogelijk om een financieel gezond beleid te voeren.

Net zoals men in Duitsland spreekt over het “dictaat van Versailles” zal de term “dictaat van Trianon” door alle Hongaarse partijen gebruikt worden. Hongaarse politici proberen de grenzen van weleer te herstellen en krijgen daarvoor gehoor bij Oostenrijk, Duitsland en Italië.

bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_van_Trianon

door

witte terreur in Boedapest

Terwijl in het West-Europa de vrede is teruggekeerd, heerst er nog steeds oorlog in Oost-Europa. Nieuwe staten bekampen mekaar om de restanten van de oude staten in te palmen. Daarnaast is er ook een nieuwe ideologie, het bolsjewisme, dat om ruimte vecht.

In Hongarije is een communistische regering van Bela Kun omvergeworpen door het Roemeense leger dat Boedapest heeft veroverd in augustus 1919. Onder druk van de Entente, vooral dan Frankrijk, ontruimen de Roemenen na enkele maanden bezetting de Hongaarse hoofdstad. Op 16 november 1919 rijdt Miklos Horthy, voormalig admiraal uit het Oostenrijks-Hongaarse leger, gezeten op een witte schimmel, aan het hoofd van zijn volksleger triomfantelijk Boedapest binnen.

Na de parade raast een witte vloedgolf over de hoofdstad. Iedere persoon die verdacht wordt van linkse sympathieën, wordt opgepakt en in de gevangenis geworpen. Anderen worden zonder vorm van proces geëxecuteerd. Slachtoffers zijn vooral joden, linkse intellectuelen, de zogenaamde Leninjongens die onder Kun de rode terreur deden gelden, en wie verdacht wordt van collaboratie met de Roemenen. Het aantal dodelijke slachtoffers van de witte terreur wordt op vijfduizend geschat, en 75.000 mannen en vrouwen verdwijnen voor korte of langere periodes in de gevangenissen. Nog eens 100.000 mensen, vooral intellectuelen, communisten, socialisten en joden, vluchten het land uit en zoeken vooral in Wenen en Praag een nieuwe toekomst. De witte terreur maakt meer slachtoffers dan de rode, die hij moet vergelden. De communisten hadden ‘slechts’ zeshonderd doden op hun geweten.

bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hongaarse_Republiek_(1919-1920)
https://doorbraak.be/hongarije-of-de-totale-vernedering-1918-1921/

door

Roemenen bezetten Boedapest

Half april 1919 valt het Roemeense leger Hongarije binnen met de stilzwijgende toestemming van de Fransen. Een paar dagen later vallen de Tsjechen vanuit het noorden Slowakije binnen, dat tot dan deel uitmaakt van Hongarije.

Geconfronteerd met een buitenlandse bedreiging zetten de Hongaren tijdelijk hun interne geschillen opzij. Nu de Roemenen de Hongaarse territoriale integriteit bedreigen, tempert de bolsjewistische eerste minister Kun zijn retoriek over klassenstrijd terwijl het leger, ook de conservatieve officieren die maar weinig sympathie voor het bolsjewisme koesteren, zich bijeenpakt om de grenzen van het rijk te verdedigen.

Halverwege mei hebben de Hongaren de Tsjechen uit Slowakije verdreven, maar tegen de Roemenen zijn ze minder succesvol. Een poging on de invasiemacht in juli 1919 terug over de rivier de Tisza te dringen, wordt met een slim uitgevoerde tegenaanval van de Roemenen afgeslagen. Dat is het moment waarop veel Hongaarse officieren en soldaten besluiten de strijd te staken, nadat ze daartoe zijn aangezet door het Hongaarse oppositieleger onder admiraal Horthy, die wilt dat de Roemenen een einde maken aan Kuns radenrepubliek. Nu veel soldaten hun steun intrekken storten de Hongaarse linies in en kunnen de Roemenen Kun en zijn regime afzetten. Kun licht naar Oostenrijk en vervolgens naar de Sovjet-Unie.

Op 3 augustus 1919 veroveren de Roemeense soldaten Boedapest waar ze zullen blijven tot het begin van 1920. Ze begaan allerlei wreedheden tegen de plaatselijke bevolking en plunderen de Hongaarse hoofdstad op uitgebreide schaal. Dat geeft veel Hongaren het gevoel dat hun een afschuwelijk onrecht wordt aangedaan. Het feit dat deze misdaden niet worden begaan door de zegevierende westerse geallieerden, maar door soldaten van een land dat in 1918 door de centrale mogendheden was verslagen, maakt de ervaring nog smadelijker.

bron : Robert Gerwarth, de verslagenen, Balans

Roemeense cavalerie in Boedapest
door

de 133 dagen van Bela Kun

De westerse geallieerden tolereren en stimuleren soms zelfs landroof ten koste van Hongarije. Als de vredesonderhandelaren in Parijs besluiten een groot deel van Hongarije aan Roemenië te geven, en de Hongaren bevel geven al hun soldaten terug te trekken uit een gedemilitariseerde zone, neemt de Hongaarse premier Karolyi op 21 maart 1919 uit protest ontslag.

Uit angstr voor een burgeroorlog besluiten de sociaaldemocraten op dezelfde dag een coalitieregering te vormen met de communist Bela Kun en ze bevrijden hem uit de gevangenis. Op 22 maart 1919 verklaart Kun Hongarije tot een radenrepubliek. Hij begint snel zijn revolutionaire ideeën in praktijk te brengen. In de 133 dagen dat Kun aan de macht is, kondigt hij dramatische ne grotendeels onuitvoerbare hervormingen aan. Alle grote landgoederen moeten worden versnipperd en herverdeeld. Industriële ondernemingen met meer dan 25 werknemers moeten worden genationaliseerd. Kerkelijk bezit wordt geconfisqueerd. Scholen moeten meer nadruk leggen op onderwijs in de wetenschap en de principes van het socialisme. Alcoholconsumptie wordt illegaal. Titels worden afgeschaft. Voedselvoorraden op het platteland worden in beslag genomen om de honger in de hoofdstad te stillen. De politieke structuur van soldaten-, matrozen- en arbeidersraden wordt opgelegd.

bron : Robert Gerwarth, De verslagenen, Uitgeverij Balans

Bela Kun
door

Hongaarse republiek uitgeroepen

Nadat de Hongaren de Oostenrijkse keizer aan de deur zetten op 31 oktober, roepen zij op 16 november 1918 de republiek uit. Mihaly Karolyi, sinds 25 oktober 1918 voorzitter van de revolutionaire nationale raad, wordt de eerste president van de Hongaarse republiek. Na eeuwenlange Habsburgse overheersing wordt het land onafhankelijk.

Karoly komt met een hervormingsprogramma voor de dag en als blijk van zijn goede wil verdeelt hij zijn uitgebreide landerijen onder de boeren. Toch gaan de hervormingen veel te traag, waardoor hij op 16 april 1919 afgezet wordt.

door

het einde van de Viribus Unitis

De SMS Viribus Unitis (Latijn voor “met vereende krachten”) was een slagschap van de Kaiserliche und Königliche Marine van Oostenrijk-Hongarije. Het schip is gebouwd in 1910-1911 in de toenmalige Oostenrijks-Hongaarse havenstad Trieste.

Aartshertog Franz Ferdinand vaart aan boord van de Viribus Unitis naar Sarajewo in juni 1914. Op 30 juni 1914, na de aanslag in Sarajewo, worden de lijken van Franz Ferdinand en zijn echtgenote aan boord van de Viribus Unitis terug naar Trieste gebracht.

Aan de vooravond van de eerste wereldoorlog helpt het slagschip samen met andere schepen van de Oostenrijks-Hongaarse marine om de Duitse schepen SMS Goeben en Breslau toe te laten te vluchten door de straat van Messsina naar Constantinopel. Daar treden de schepen toe tot de Ottomaanse marine, weliswaar met de oorspronkelijke Duitse bemanning aan boord.

Door de Otranto barrage, waarmee de geallieerden de Adriatische zee afsloten, verlaat het schip nauwelijks de haven van Pola. In mei 1915 neemt de Viribus Unitis nog deel aan een bombardement van de Italiaanse stad Ancona.

In juni 1918  neemt de Viribus Unitis deel aan een aanval op de Otranto barrage. Het doel is om meer schepen van de Centralen toe te laten door de straat van Messina te varen. In de nacht van 8 juni op 9 juni 1918 verlaat admiraal Miklós Horthy met een aantal slagschepen, waaronder de Viribus Unitus, de haven van Pola. Op 10 juni wordt de vloot ontdekt door 2 Italiaanse schepen. De Italianen gaan direct over tot de aanval. Ze slagen erin de Szent Istvan de raken met torpdeo’s alvorens ze moeten vluchten. Het schip zinkt en nu de Italianen op de hoogte zijn van hun komst, besluit admiraal Horthy terug te keren. Dat is ook de laatste actie van de Viribus Unitis.

Eind oktober 1918 is het duidelijk dat Oostenrijk-Hongarije de nederlaag niet meer kan afwenden. De Oostenrijks-Hongaarse marine geeft er de voorkeur aan om de Viribus Unitis te geven aan de nieuw gevormde staat van Slovenen, Kroaten en Serviërs. Het schip wordt op 31 oktober 1918 herdoopt in Jugoslavija.
Op 1 november 1918 gaan twee Italianen Raffaele Paolucci en Raffaele Rossetti op een gemotoriseerde torpedo naar de haven van Pola. Om 4u40 plaatsen ze een mijn op de Jugoslavija. Ze worden betrapt en gevangen genomen. Bij hun ondervraging melden ze de kapitein van het schip dat ze een mijn hebben geplaatst zonder te juiste locatie te geven. Admiral Janko Vuković laat de twee gevangenen overbrengen naar de Tegetthoff en beveelt de evacuatie van de Jugoslavija. Omdat de explosie niet plaats vindt om 6u30, neemt Vuković aan dat de Italianen gelogen hebben. De admiraal en heel wat matrozen gaan terug aan boord van het schip als om 6u44 de mijn alsnog ontploft. De Jugoslavija zinkt in 15 minuten. De admiraal en 300 tot 400 matrozen komen om. Paolucci en Rossetti blijven gevangen tot het einde van de oorlog enkele dagen later en krijgen beide een medaille voor hun heldendaad.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/SMS_Viribus_Unitis

SMS-Viribus-Unitis

 

 

 

door

Ontmoedigende confrontatie met Amerikaanse krijgsgevangenen

Pal Kelemen, een Hongaarse militair in het Oostenrijks-Hongaarse leger, hoort bij de legereenheid die naar Aarlen is gezonden om de Duitse troepenmacht te steunen als een symbolisch gebaar van samenwerking en dankbaarheid. Zijn pogingen tot contact met de plaatselijke bevolking lopen op niets uit ook niet als hij hen uitleg dat hij geen Duitser is maar een Hongaar.

Op 6 augustus 1918 ziet hij voor het eerst Amerikaanse krijgsgevangenen. Hun aanblik demoraliseert hem : tegen deze soldaten zijn het leger waartoe hij behoort, niet bestand. In zijn dagboek noteert hij :

Hun verbluffend goede lichamelijke gesteldheid, de uitgelezen kwaliteit van hun uniformen, het dikke leer van hun laarzen, riemen en dergelijke, hun zelfverzekerde blikken ondanks hun gevangenschap, doet me beseffen wat vier jaar oorlog met onze soldaten gedaan heeft.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

2D8CAC5D-7C6E-47A3-B57A-FA8F267CA527

 

door

Frank Linke-Crawford sneuvelt

Frank Linke-Crawford, gevechtspiloot bij het Oostenrijks-Hongaarse leger, sneuvelt op 31 juli 1918. Zijn wat ongewone achternaam dankt hij aan zijn Hongaarse vader en Britse moeder.

Het is toch wat ironisch dat deze geoefende jachtpiloot met 32 luchtoverwinningen op zijn naam ten oder gaat tegen een piloot die slechts één enkele overwinning boekte. De man die hem neerschiet, is de Italiaanse korporaal-piloot Aldo Astofi, die in zijn hele carrière maar één enkele overwinning behaalt.

Ter vervollediging van het plaatje moet worden gezegd dat Frank Linke-Crawford zijn laatste gevecht op zijn eentje aanging tegen een overmacht van vijandelijke vliegtuigen. Hij wordt begraven in Marburg an der Drau (nu Maribo). Als het plaatsje bij Joegoslavië gaat horen, wordt Frank Linke-Crawford herbegraven op de stedelijke begraafplaats van Salzburg.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Frank_Linke_Crawford_1

door

De KuK Armee trekt zich terug

De Kaiserliche und Königliche (K.u.K.) Armee trekt zich terug begin juli 1918 terug over de Piave naar hun beginposities voor het Oostenrijks-Hongaars zomeroffensief. Tijd voor de Oostenrijkers om een balans op te maken. Na de slag van Caporetto waren ze erin geslaagd de Italianen ver terug te drijven. Met het zomeroffensief hoopten ze de genadeslag toe te brengen, maar de Italianen, versterkt met Britse en Franse legereenheden, hebben zich sterk geweerd. Tijd om een balans op te maken :

Italianen (inclusief Franse en Britse eenheden) : 6.110 doden, 27.560 gewonden, 51.857 vermisten
Oostenrijks-Hongaars leger : 11.645 doden, 80.853 gewonden, 25.550 vermisten

De Oostenrijks-Hongaarse legers zijn de Piave overgestoken maar hebben daar hun krachten teveel verdeeld. Er was te weinig samenwerking tussen de generaals Conrad en Boroevič. De bruggen over de Piave waren voortdurend onder vuur van de Italiaanse artillerie en de geallieerden hadden ook een overmacht in de lucht. Hierdoor was het moeilijk voor de Oostenrijks-Hongaarse legers om tijdig versterkingen te laten aanrukken. Munitie, eten en drank waren niet op de juiste momenten voldoende voorradig. De Italiaanse tegenaanvallen, waaronder de heldhaftige verdediging van Monte Grappa, zorgden ervoor dat de Oostenrijks-Hongaarse legers zich moesten terugtrekken naar hun beginposities.

De Italianen zijn opgetogen door deze overwinning, maar het moment is nog niet gekomen om op hun beurt de Piave over te steken om de Oostenrijkers en Hongaren op hun versterkte posities aan te vallen. Pas in oktober 1918 gaan de Italianen tot de aanval over en weerom zal er hard worden gevochten rond de Monte Grappa.

De Oostenrijkers en Hongaren trekken hun conclusies : de generaals von Arz, Conrad en Waldstaetten worden ontslagen. Boroevic mag op post blijven omdat hij in zijn sector een effectieve verdediging heeft opgezet. De ontslagen generaals worden vervangen door de Duitser Otto von Below, die al eerder een succesvol offensief aan dit front heeft geleid. De Oostenrijks-Hongaarse generale staf zal nog meer moeten luisteren naar de Duitse tegenhanger.

bronnen
http://www.notiziedalfronte.it/la-fallita-offensiva-austriaca-il-bilancio/
http://www.notiziedalfronte.it/il-terremoto-nelle-alte-sfere-austo-ungariche/

dopo_Caporetto