Het boek van Jacques R. Pauwels, De Groote Klassenoorlog 1914-1918, is een heel bijzonder boek. Het bekijkt de Groote Oorlog op een andere manier. Vanaf 2013 ben ik meer beginnen lezen omwille van de herdenking van de eerste wereldoorlog. En dat heeft me doen inzien dat de eerste wereldoorlog niet is gestart op 4 augustus 1914 met de inval in België en niet is gestopt op 11 november 1918. Dat heeft men me op school geleerd. Op zich is het niet fout want voor België gelden die datums inderdaad. Maar enkel kijken naar wat er in België is gebeurd, past niet als je deze allereerste wereldoorlog goed wil kaderen. En daar is het boek van Jacques Pauwels zeer geschikt voor. Ik laat meneer Pauwels hieronder aan het woord.

“Wheels within wheels” is een Engelse uitdrukking die verwijst naar verborgen of weinig bekende aspecten die het moeilijk maken om complexe fenomenen, ook historische te begrijpen. Wat oorspronkelijk als de “Groote Oorlog” en later als de eerste van twee “wereldoorlogen” bekend werd, vormt zo’n complex historisch fenomeen waarin “wielen draaien binnen andere wilenen”. Het buitenste, best zichtbare wiel is dat van de militaire gebeurtenissen. (…) Maar binnen het militaire wiel van die oorlog draaiden er andere, minder waarneembare raderen die eveneens een belangrijke rol speelden in de historische werkelijkheid van 1914-1918. (…) Al te weinig zichtbaar en bekend zijn ook de sociaaleconomische wielen die draaiden binnen het rad van de Groote Oorlog.

Om in te zien dat 1914-1918 ook een klassenoorlog was, moet hij door een heel andere bril bekeken worden. Met het fenomeen van de Groote Oorlog is het een beetje zoals met het schilderij Lincoln in Dalivision van Salvador Dalí. In het midden van het tafereel staat een poedelnaakte Gala, Dalí’s gezellin. Zij trekt natuurlijk onmiddellijk de aandacht. Maar wanneer de toeschouwer zich een beetje verplaatst en/of met de ogen knippert, opnieuw focust en het schilderij nog eens goed bekijkt, dan kan hij duidelijk op datzelfde canvas – boven, onder en tusen de afbeelding van Gala – een portret van Abraham Lincoln ontwaren. Op dezelfde manier kan de klassenoorlog in de Groote Oorlog herkend worden. We moeten die oorlog in ‘Dalí-visie’ bekijken, ons bij het beschouwen ervan eventjes verplaatsen, een zekere afstand nemen en opnieuw focussen.

bron : Jacques R. Pauwels, De Groote Klassenoorlog 1914-1918, Epo, p. 21