1915 – val van Przemysl – Martinus Evers

Vandaag is Przemysl is een Poolse stad gelegen vlakbij de grens met Oekraine. Polen bestond echter niet voor de eerste wereldoorlog uitbrak, maar was opgedeeld tussen de drie grootmachten in Centraal- en Oost-Europa : Duitsland, Rusland en Oostenrijk-Hongarije. Przemysl was een stad gelegen in Galicië , een regio in Oostenrijk-Hongarije gelegen aan de grens met Rusland.

de regio Galicië

Als grensregio was het belang van Galicië niet te onderschatten. Dit was de enige regio waarlangs Rusland Oostenrijk-Hongarije kon binnenvallen. Eenmaal veroverd, konden de Russen doorstoten via de Karpaten naar de vlaktes van Hongarije.

positie van Galicië in Oostenrijk-Hongarije

De Duitsers laten aan hun deel van het oostfront slechts een beperkte legermacht. Die is echter zeer succesvol, zoals mag blijken uit diverse veldslagen : de slag van Tannenberg, de slag om Gumbinnen enkele dagen later. De Oostenrijkers weten echter niet goed hun troepen te verdelen. Moeten ze hun grootste legermacht tegen de Serviërs inzetten (om wie eigenlijk ook het conflict begonnen is) of toch tegen de Russen ? Meer informatie daarover lees je in het dossier “de slag om Galicië“.

Przemysl speelt in deze periode een zeer belangrijke rol als garnizoensstad. Einde augustus 1914 kunnen de Oostenrijkers de Russen eerst terugdrijven, maar lijden ze dan toch een nederlaag die zal uitdraaien op een vlucht. De Russen nemen Lemberg, een andere garnizoensstad, in op 3 september 1914, in feite de eerste grote overwinning van de geallieerden. Przemysl wordt een eerste keer belegerd vanaf 24 september 1914.

Forten rond Przemysl

De Duitsers lanceren echter een aanval op Warschau (in het Russische deel van Polen) en tegelijk vallen de Oostenrijkers aan. Przemysl wordt zo bevrijd op 11 oktober 1914. Maar de Duitsers lijden een nederlaag aan de Weichsel (of Wistula) en trekken zich terug. Daarop keren de Russen ook terug in Galicië en beginnen aan de 2e belegering van Przemysl vanaf 9 november 1914. Het garnizoen van Przemysl, 40.000 soldaten sterk, krijgt echter versterking van 80.000 soldaten van de terugtrekkende Oostenrijks-Hongaarse legers. Door de natuurlijke ligging van Przemysl, gaat men ervan uit dat de stad een belegering van 8 maanden en langer kan doorstaan.

De Russen krijgen ook geen zware kanonnen om de forten van de stad aan te pakken voor maart 1915. Ze beslissen daarom om de stad niet direct in te nemen, maar toch verder op te rukken en de Oostenrijkse troepen ten velde voor zich uit te drijven.

Hieronder staan foto’s van Oostenrijkse en Russische artillerie rond Przemysl.

Het Oostenrijkse garnizoen moet daarom een harde winter doorstaan in de hoop dat ze toch nog een tweede keer zullen ontzet worden door hun kameraden. Als ze horen dat de Duitsers richting Krakau aanvallen, hebben ze hoop, maar die wordt de kop ingeduwd als de Duitsers noch de Oostenrijkers dichter bij de stad geraken.

Het garnizoen waagt nog een aantal pogingen om uit de stad te breken, meer om de Russische defensie te testen dan echt met de bedoeling aansluiting te krijgen met hun kameraden. Als blijkt dat de Russen te sterk zijn, geeft het garnizoen zich over op 22 maart 1915. De Oostenrijkers verwachten nu een grote aanval van de Russen richting Hongarije, maar die komt voorlopig niet. Het nieuws van de val van de grote vestingstad zorgt wel voor een serieuze opdoffer voor Oostenrijk-Hongarije. Hun leger verliest niet minder dan 117.000 soldaten.