een moeilijke bevalling in de Duitse politiek

Het is eigenlijk onmogelijk. Alles is meermaals nagekeken. En toch gebeurt het. De Reichsbank wil op 14 november 1922 grote sommen baar geld van haar centrale in de Berlijnse Jägerstrasse naar andere filialen in het Rijk verzenden. Daarvoor gebruiken de beambten grauwe juten zakken. Iedere zak bevat 10 miljoen Mark in biljetten van tienduizend Mark. Iedere zak wordt in het bijzijn van Reichsbankbedienden, tellers en inpakkers, meermaals gecontroleerd. Daarna worden de zakken naar buiten gebracht en in een klaarstaande vrachtwagen ingeladen, telkens in het bijzijn van een beambte van de Schutzpolizei. In het station gekend als “Schlesien Bahnhof” worden de zakken dan in een transporttrein overgeladen . Maar als de beambten daar opnieuw tellen, volgt de ontzetting : er ontbreekt een zak. 10 miljoen Mark zijn verdwenen.

Dit gebeurt op dezelfde dag dat de regering Wirth aftreedt en het is als een parabel van de politieke gebeurtenissen. Ook de rtegering is van de ene moment op de andere verdwenen en men kan niet direct een nieuwe regering vinden. Want de politieke situatie in Duitsland is lastig. Gustav Stresemann wil een nieuwe regering samenstellen en polst bij verschillende politici of zij tot zijn regering willen toetreden. Een van hen is Wilhelm Cuno, voormalige bedrijfsleider van de Hamburg-Amerikanischen Packetfahrt-Actien-Gesellschaft (HAPAG). Maar president Ebert heeft nog een politieke rekening te vereffenen met de DVP, partij van Stresemann. De regering Stresemann eindigt dus nog voor ze goed en wel van start is gegaan.

De verrassende nieuwe Duitse kanselier wordt Wilhelm Cuno zelf. Het voordeel is de moeilijke politieke situiatie is dat Cuno in feite apolitiek is. ten tijde van het Keizerrijk heeft hij als beamte voor de Rijksschatkist gewerkt. Hij is het schoolvoorbeeld van de gedisciplineerde Pruisische beambte. Na de oorlog heeft hij de leiding van HAPAG overgenomen en er een succesverhaal van gemaakt. Daarmee heeft Cuno goede contacten gekregen in het Brits en Amerikaanse bedrijfsleven. Maar de beroepspolitici maken het Wilhelm Cuno zo moeilijk om een regering samen te stellen, dat die het ei zo na wil opgeven.

En dan komt Stresemann ter hulp. Die is niet rancuneus tegenover Cuno en slaagt erin om de goede wil bij de diverse partijen te doen zegevieren. Stresemann spreekt de profetische woorden uit :”Als Cuno door de weerstand van de partijen niet in staat is om een regering tot stand te brengen, dan kunnen we een beweging tegen het parlemantaire stelsel zien opkomen met onoverzienbare gevolgen. Dan komen we tussen bolsjewisme en fascisme.“. Hoe profetisch zijn woorden zouden worden, kon Stresemann toen nog niet weten.

Op 22 november 1922 kan Wilhelm Cuno dan eindelijk melden dat Duitsland een nieuwe regering heeft. Het is een zware bevalling geweest. En Cuno kan al direct in zijn regeringsverklaring een belangrijke paragraaf wijden aan de herstelbetalingen die Duitsland verschuldigd is aan de geallieerden. Op 14 november heeft Duitsland al een moratorium gevraagd om de herstelbetalingen op te schorten voor de komende drie tot vier jaren. In die periode hoopt de Duitse regering iets te doen aan de inflatie die hoe langer hoe zwaarder weegt op de Duitse economie. Maar de Franse president Poincaré heeft daar geen oren naar. Vraag is dus of en hoe Duitsland de inflatie kan terugdringen.

bron : Frank Stocker, die Inflation von 1923, FinanzBuchVerlag, 2022

de bivaktoespraak van Mussolini

De bivaktoespraak is de eerste toespraak van Benito Mussolini , als voorzitter van de Raad van Ministers van het Koninkrijk Italië in de Kamer van Afgevaardigden op 16 november 1922. Om 14.30 uur komen de eerste fascistische afgevaardigden de zaal binnen . Om 15.00 uur komt Mussolini via de rechterdeur binnen met een lange jas , zwarte broek en witte beenkappen . Hij draagt het insigne van de oorlogsverminkten in zijn knoopsgat en houdt het manuscript van de toespraak opgerold in zijn hand. Hij begint als volgt zijn toespraak :

“Heren, wat ik vandaag opvoer in deze zaal, is een daad van formele eerbied jegens u en waarvoor ik u geen certificaat van speciale dankbaarheid vraag. Ik bevestig dat de revolutie haar rechten heeft. Ik voeg eraan toe, zodat iedereen het weet, dat ik hier ben om de revolutie van de zwarthemden maximaal te verdedigen en te versterken , en deze toe te voegen als een kracht voor ontwikkeling, vooruitgang en evenwicht in de geschiedenis van de natie.

Na deze verklaringen, uitgesproken met een geaccentueerde stem, breekt het eerste luide applaus los van de fascistische en nationalistische banken , die niet alleen luid klapen, maar ook roepen: “Lang leve het fascisme! Lang leve Mussolini!”. Mussolini vervolgt zijn toespraak als volgt :

Ik weigerde groots te winnen, en ik zou groots kunnen winnen. Ik stelde mezelf grenzen. Ik zei tegen mezelf dat de beste wijsheid degene is die ons niet in de steek laat na de overwinning.
Met 300.000 volledig bewapende jonge mensen, vastbesloten om alles te doen en bijna mystiek klaar om mijn bevel te geven,
was ik in staat om iedereen te straffen die het fascisme belasterde en probeerde te bezoedelen. Ik had van deze dove en grijze Kamer een bivak van manipules kunnen maken: ik had het Parlement kunnen opjagen en een regering kunnen opzetten die uitsluitend uit fascisten bestaat.
Ik zou het kunnen: maar ik wilde het niet, althans in de eerste periode.

Deze woorden zorgen voor grote beroering in de zaal : het zijn vooral de socialisten die uiting geven aan hun afkeur. Giuseppe Emanuele Modigliani roept “Lang leve het Parlement!” en de socialisten vallen hem bij. Dan staan de fascisten op hun beurt op en rennen naar de banken van de tegenstanders. Pas na tussenkomst van de quaestoren van de kamer keert de rust langzaam terug. Mussolini gaat verder.

Ik denk ook dat ik de gedachte interpreteer van deze hele Vergadering en zeker van de meerderheid van het Italiaanse volk, door een warm eerbetoon te brengen aan de Soeverein, die de nutteloze reactionaire pogingen van het laatste uur weigerde, een burgeroorlog vermeed en toestond dat de nieuwe onstuimige fascistische stroming die uit de oorlog tevoorschijn kwam en verheven was door de overwinning , de vermoeide aderen van de parlementaire staat binnendrong.

De fascistische staat zal één enkele politiemacht vormen, perfect uitgerust, zeer mobiel en met een hoge
morele geest; terwijl het leger en de marine, glorieus en dierbaar voor elke Italiaan – verwijderd van de veranderingen in de parlementaire politiek, gereorganiseerd en versterkt, de hoogste reserve van de natie vertegenwoordigen in binnen- en buitenland.

Mijne heren! Uit verdere mededelingen leer je het fascistische programma, in zijn details en voor elk afzonderlijk onderdeel.
Ik wil niet, zolang het voor mij mogelijk is, tegen de Kamer regeren: maar de Kamer moet haar bijzondere positie voelen die haar vatbaar maakt voor ontbinding binnen twee dagen of binnen twee jaar
. Moge God mij dus bijstaan ​​om mijn zware werk als overwinnaar uit te voeren

Mussolini sluit zijn toespraak af met een aanroeping tot God, die wordt onthaald op luid applaus van fascisten, nationalisten en liberalen , terwijl de rest van de zaal zwijgt. Deze toespraak staat gekend als de bivaktoespraak omdat Mussolini heel duidelijk het parlement bedreigt met ontbinding en alle parlementsleden duidelijk maakt dat hij de macht heeft het parlement met zijn zwarthemden te bezetten.

bron : https://it.wikipedia.org/wiki/Discorso_del_bivacco

het einde van het Ottomaanse rijk

Op 1 november 1922 stemt het parlement in Turkije over het einde van het sultanaat. Daarmee begint de Turkse republiek en eindigt het Ottomaanse rijk, gesticht in 1299. Bovendien zorgt maarschalk Mustafa Kemal er zo ook voor dat hij de enige gesprekspartner wordt voor de geallieerden tijdens de komende vredesonderhandelingen. Als de laatste sultan Mehmet VI op 17 november Constantinopel verlaat (zie foto hieronder) en zo van de politieke scène verdwijnt, wordt de regering in Ankara erkend als de enige vertegenwoordiger van de Turkse staat. En daarmee draagt Constantinopel (het latere Istanbul) ook niet meer de titel van hoofdstad. Die titel verhuist naar Ankara.

De geallieerden moeten dus de verdeling van het Ottomaanse rijk herbekijken zoals het in het verdrag van Sèvres (1920) staat. Daarmee krijgt maarschalk Kemal de beloning van zijn strijd tegen dit verdrag. Maar het einddoel is niet alleen een Turkse staat. Men streeft ook naar een Turks volk met één enkele identiteit op vlak van taal en religie. De tijd van het multiculturele Ottomaanse rijk is definitief gedaan. En dus moet iedereen vertrekken die niet aan de Turkse identiteit beantwoordt.

Dat noteert ook Hans Tröbst, Duitse officier in Turkse dienst in zijn dagboek op 4 en 5 november 1922.

4 november : Grote bekendmaking van Mustafa Kemal Pasja : “Alle christenen kunnen het land verlaten. Dat betekent dus het einde van de oorlog”. – 5 november : Ik was vandaag met Sekerija in de stad om in de bazaar goedkoop zaken aan te kopen, aangezien de meeste christenen van plan zijn te vertrekken en er nu tapijten en allerhande zaken goedkoop worden aangeboden. Natuurlijk was de openbare verkoop verboden. Eerst dacht ik dat de beroepskooplui uit vrees geen zaken te kunnen doen, achter dit verbod zatren. Maar nu komt het uit ! Echt klasse ! Dat noem ik werkelijk : oog om oog tand om tand. Mustafa Kemal Pascha heeft het bevolen. Alle christenen mogen binnen de maand Anatolië verlaten. Wie dan nog daar is, wordt gedeporteerd. Verder is bevolen dat de emigranten alle have en goed zonder compensatie moeten achter laten. Dat wordt aan de terugkerende Turken als schadeherstel gegeven voor de afgebrande huizen en goederen. Dat noem ik een doortastende maatregel. Een paar honderdduizend mensen wordt eenvoudigweg buitengesmeten. Daar ben ik het helemaal mee eens, dat is een gerechtvaardigde straf.

bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/Abolition_of_the_Ottoman_sultanate

https://en.wikipedia.org/wiki/Population_exchange_between_Greece_and_Turkey

Hans Tröbst – Mit den Kemalisten Kreuz und Quer durch Anatolien – (Ein Soldatenleben in 10 Bänden 1910 – 1923) Kindle-editie