Maand: december 2020

door

GOELRO plan

In 1920 is het duidelijk dat de Russische burgeroorlog in het voordeel van het Rode leger zal eindigen. En dus maakt men in Moskou niet alleen oorlogsplannen maar ook plannen voor de periode daarna. Een commissie onder leiding van Lenin is sinds 21 februari 1920 bezig aan een plan om Rusland te moderniseren. Op 22 december 1920 wordt het GOELRO plan op het 8e Sovjet congres goedgekeurd. GOELRO is een Russische afkorting die staat voor “Staatscommissie voor de elektrificatie van Rusland” (Gosudarstvennaja komissija po elektrifikacii Rossii).

Het plan beschouwt de elekrtificatie van Rusland als de ruggegraat om daarmee de Sovjeteconomie een serieuze duw in de rug te geven. Lenin ziet als ultieme doel van dit plan “om de organisatie van de industrie te baseren op een moderne, geavanceerde technologie, op elektrificatie die een schakel zal zijn tussen stad en platteland. Daarmee wordt een einde gemaakt aan de verdeling tussen stad en platteland en aan achterlijkheid, onwetendheid, armoede, ziekte en barbarisme”.

Dit plan kan beschouwd worden als het prototype voor de latere vijfjarenplannen waarmee de Sovjetunie zijn economie organiseert.

bronnen
https://fr.wikipedia.org/wiki/Plan_GOELRO
https://en.wikipedia.org/wiki/GOELRO_plan

door

een bloedrode Kerstmis

Op 24 december 1920 liggen de Italiaanse legionairs van Gabriele d’Annunzio in Fiume onder vuur. Ze worden gebombardeerd door andere Italianen van het reguliere leger. Dit bombardement is een gevolg van het verdrag van Rapallo (12 november 1920) waarmee Italië en het koninkrijk van Serviërs, Kroaten en Slovaken (het latere Joegoslavië) een akkoord over hun grenzen sluiten.

In het verdrag van Rapallo is overeengekomen dat de stad Fiume (nu Rijeka in Kroatië) niet aan Italië wordt toegekend. Probleem is dat d’Annunzio en zijn legionairs de stad al een tijdje bezetten en het hebben uitgeroepen tot een vrijstaat in afwachting dat Italië het zal annexeren. Maar van die annexatie komt niets in huis.

Om het verdrag te respecteren, wordt het Italiaanse leger gedwongen een ultimatum te stellen aan d’Annunzio en zijn legionairs. Als d’Annunzio niet ingaat op het ultimatum van generaal Caviglia, geeft deze op 24 december 1920 het bevel om de stad Fiume onder vuur te nemen. Op kerstdag 1920 is er een wapenstilstand, maar vanaf 26 december beginnen de bombardementen opnieuw. Die duren tot 29 december 1920. Dan is het verzet van de legionairs van d’Annunzio gebroken. Onder de slachtoffers telt men 58 doden en meer dan 200 gewonden, ook onder de burgerbevolking. Fiume wordt een vrijstaat.

Daarmee lijkt het avontuur van Gabriele d’Annunzio en zijn legionairs ten einde. Maar hun politiek regime in Fiume heeft de aandacht getrokken van de Italiaanse fascisten. Zij zullen zich door d’Annunzio laten inspireren als ze de macht grijpen in Rome in 1923.

bronnen
https://it.wikipedia.org/wiki/Natale_di_sangue
https://www.huffingtonpost.it/entry/centanni-fa-il-natale-di-sangue-a-fiume_it_5fdf270fc5b60d41634312d6

door

Government of Ireland Act

Op 23 december 1920 krijgt een nieuwe Britse wetgeving voor Ierland het koninklijk zegel. Die nieuwe wetgeving moet Ierland een vorm van zelfbeschikking geven. Ierland zelf wordt opgedeeld in twee delen : noord-Ierland, waar de meeste loyalisten wonen, en zuid-Ierland waar de Irish Republican Army sterk staat. Beide delen moeten wel onderdeel blijven van het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast zijn er nog counties die rechtstreeks onder het Britse parlement vallen. De beide Ierse parlementen krijgen nog een overkoepelende raad van Ierland die onderlinge discussies moet oplossen. En beide parlementen zenden ook afgevaardigden naar het Britse parlement.

In juni 1921 komt het noord-Ierse parlement voor de eerste keer samen. In de praktijk zal de zelfbeschikking of Home Rule in zuid-Ierland niet ingevoerd worden door de Ierse onafhankelijkheidsoorlog die volop woedt.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Government_of_Ireland_Act_1920

door

Haribo start

Op 13 december 1920 start Hans Riegel zijn snoepproductie in Bonn. En daarmee is de firma HARIBO opgericht. De eerste snoepproductie begint in een kleine keuken waar Hans enkel beschikt over een zak suiker, een marmeren plaat, een stoel, een stoof en een koperen pot. In 1921 wordt Hans echtgenote Gertrud de eerste bediende van het bedrijf.
Haribo start in 1922 met de productie van de gummiberen maar zal later zijn gamma sterk uitbreiden.

Bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Haribo
https://www.haribo.com/en/about-us/history

door

Britse branden in Cork

De spanning stijgt al een tijdje in Ierland. Na de hinderlaag in Kilmichael (lees meer daarover op deze pagina) kondigt de Britse overheid op 11 december 1920 de krijgswet af in een aantal counties, waaronder de county of Cork. Het duurt niet lang voor Britse militairen deze krijgswet gebruiken om wraak te nemen op de IRA.

Op 11 december legt de IRA opnieuw een hinderlaag voor een Britse patrouille. Hoofddoelwit van deze hinderlaag is kapitein James Kelly van de Britse inlichtingendienst die geregeld mee op patrouille gaat. Om 8 uur ’s avonds worden de twee Britse vrachtwagens aangevallen. Er vallen twaalf gewonden bij de Britten waarvan er een sterft in de dagen nadien.

Razend om de hinderlaag trekken de Britse soldaten naar de stad Cork. Vanaf half tien ’s avonds dringen ze in diverse huizen in Cork binnen, de bewoners worden uit hun huizen gejaagd en de huizen worden in brand gestoken. Elders in de stad wordt er door een andere compagnie een tram tegengehouden. De ruiten worden ingeslagen en de passagiers uit de tram gedreven en tegen een muur gezet om gefouilleerd te worden. Sommigen zullen tijdens het fouilleren ook van geld en andere bezittingen beroofd worden. Een andere tram wordt in lichterlaaie gezet.

In het winkelcentrum van Cork loopt het ook uit de hand, meer bepaald in Saint-Patrick street. Groepen Britse soldaten, auxiliaries en Black-and-Tan’s, al dan niet geüniformeerd, schiten in de lucht, verbrijzelen de ruiten van de winkels en steken sommige winkels in brand. De plaatselijke brandweer is zo overdonderd dat de brandweercommandant verplicht is een keuze te maken welke branden ze gaan aanpakken en welke ze niet kunnen aanpakken. Bovendien zijn er sommige Britse soldaten die de brandweer hinderen in hun werk.

Rond 4 uur in de ochtend is er een luide ontploffing te horen en het stadhuis en naburige bibliotheek gaan in de vlammen op. Als de brandweer toekomt, zijn er schoten te horen en Britse soldaten hinderen de brandweer opnieuw in hun werk. De laatste brandstichting volgt later om 6 uur in de ochtend na een nacht vol verschrikkingen. In totaal zijn er 40 ondernemingen en 300 private woningen in de vlammen opgegaan. De stad Cork lijdt in één nacht 3 miljoen pond aan verlies (uitgedrukt in de maatstaven van 1920). Er zijn heel wat daklozen en tweeduizend mensen hebben hun baan verloren. De branden in Cork leiden tot heftige debatten in het Britse parlement.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Burning_of_Cork

door

aanslag in Boekarest

Op 8 december 1920 ontploft een bom aan de Roemeense senaat in Boekarest. Die aanslag eist het leven van de minister van justitie Dimitrie Greceanu, twee senatoren en verwondt de voorzitter van de senaat Constantin Coandă. Het brein achter de aanslag is Max Goldstein, bekend onder zijn bijnaam Coca bij Roemeense communistische groepen.

Max Goldstein is daarmee niet aan zijn proefstuk. In 1916 heeft hij zich aangesloten bij de communisten, wordt door de politie opgepakt maar ontsnapt en vlucht naar Odessa. Vanuit Rusland keert hij terug met het nodige geld en instructies. Blijkbaar heeft hij er ook een training gehad in het maken van explosieven, want hij is een hand verloren. Bij de politie staat hij snel bekend als de “man met de haak”.

Op 17 november 1920 pleegt Goldstein een aanslag op de trein van minister van binnenlandse zaken Constantin Argetuianu. Die aanslag mislukt. En na de aanslag op de Roemeense senaat is het echt tijd voor Goldstein om het land te verlaten. Hij duikt onder in Bulgarije maar wordt gearresteerd in 1921 als hij weer in Roemenië wil komen. Hij wordt tot levenslang veroordeeld en sterft in de gevangenis in 1924 na een hongerstaking van 32 dagen.

bron : https://en.wikipedia.org/wiki/Max_Goldstein

Max Goldstein
door

verdrag van Alexandropol

Op 3 december 1920 tekenen Turkije en Armenië het verdrag van Alexandropol. Daarmee komt een einde aan de Turks-Armeense oorlog die op 12 september 1920 begon met een invasie van Armenië door Turkse legers. Het verdrag wordt ondertekend door de Armeense minister Alexander Katisyan. Dit stelt echter een juridisch probleem omdat de dag ervoor de Armeense regering vervangen is door een Sovjetregering. Veel meer dan een handtekening hebben de Armeniërs niet mogen bijdragen aan dit verdrag, dat uit een Turkse pen komt. Dit verdrag geeft de Armeense provincie Kars samen met het Surmalu district van de provincie Yerevan aan de Turken die daarmee de Ottomaanse grenzen van voor de oorlog willen herstellen. De grenslijn schuift daarmee op tot de Ardahan-Kars-lijn en daarmee wordt de helft van de eerste Armeense republiek aan Turkije overgedragen.

Het verdrag moet binnen de maand geratificeerd worden in het Armeense parlement maar door de bezetting van Armenië door het Rode leger gebeurt dat niet. In plaats daarvan volgen er nog 2 verdragen : het verdrag van Moskou wordt op 16 maart 1921 ondertekend door Turkije en de Sovjet-Unie. Het verdrag van Kars wordt op 13 oktober 1921 ondertekend door Turkije en door de Sovjetrepublieken Armenië, Azerbaijan, Georgië.

bronnen

https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Alexandropol
https://amalek.be/2019/12/26/de-armeense-kwestie-een-verhaal-in-zeven-kaarten/