Maand: november 2018

door

de laatste gesneuvelde Amerikaan

Henry Gunther groeit op in een Duitse gemeenschap in Baltimore. Zodra de oorlog uitbreekt, krijgen hij en zijn vrienden regelmatig anti-Duitse commentaren te verduren. Wanneer hij wordt opgeroepen, laat hij noodgedwongen zijn baan bij een bank en zijn verloofde Olga Gruebl achter. Hij wordt al snel bevorderd tot sergeant, maar wordt weer uit zijn rang ontzet nadat de militaire censuur een briefkaart onderschept waarop Gunther een vriend vertelt dat de omstandigheden aan het front verschrikkelijk zijn en hem afraadt dienst te nemen.

De laatste twee maanden heeft Gunthers eenheid bijna onafgebroken aan het front gevochten. Op 11 november 1918 om 9u30 trekken zij door een dichte mist op naar Chaumont-devant-Damvillers. Rond 10u45 krijgen zij het bericht dat de wapenstilstand is getekend. Omdat het bericht niet vermeldt dat de gevechten moeten stoppen, trekt de Amerikaanse eenheid verder op, tot zij op een Duitse machinegeweerpost stuit die zich verplicht ziet het vuur te openen. De Amerikaanse soldaten zoeken dekking op de grond. Het Duitse machinegeweer stopt. Dan springt Henry Gunther recht en rent hij naar de Duitse post. De Duitsers geven hem een teken om te stoppen, maar hij blijft lopen tot hij door het Duitse machinegeweer wordt meergemaaid. Het is dan 10u59. De volgende dag wordt Gunther als postuum eerbetoon opnieuw bevorderd tot sergeant.

bron : Mark De Geest, 14-18 in honderd dagen, Manteau

HenryGunther_19181111

door

de laatste wapenstilstand

Na Bulgarije, het Ottomaanse rijk en Oostenrijk-Hongarije tekent nu ook Duitsland een wapenstilstand. Op de avond van 10 november 1918 laat de Duitse regering haar onderhandelaars weten dat Duitsland akkoord gaat met de voorwaarden van de geallieerden en dat zij de tekst van de wapenstilstand mogen ondertekenen. In een apart telegram dringt von Hindenburg aan op spoed. Om levens te sparen is het immers belangrijk dat de wapens zo snel mogelijk zwijgen.

Op 11 november 1918, kort na 2 uur, laten de Duitsers weten dat zij klaar zijn voor een laatste gesprek. Zij worden onmiddellijk naar het rijtuig van Foch gebracht. Tien minuten later stapt ook de Franse delegatie binnen. Generaal Weygand leest de definitieve tekst van de wapenstilstand voor. Die bestaat uit vierentwintig artikelen met daarin bepalingen in verband met de ontruiming van de bezette gebieden, de teruggave van de Elzas en Lotharingen, de overdracht van oorlogsmaterieel en spoorwegmaterieel, de bezetting van bruggenhoofden langs de Rijn, de terugkeer van krijgsgevangenen enzovoort. De wapenstilstand zal van kracht zijn gedurende zesendertig dagen. Zes uur na de ondertekening zullen de wapens zwijgen aan beide zijden van het front.

Weer wordt het een lang gesprek. Elke bepaling moet in het Duits vertaald worden en enkele punten geven alsnog aanleiding tot opmerkingen of vragen om verduidelijking. Pas om 5u10 wordt de tekst van de wapenstilstand door beide partijen ondertekend. Zes uur later, om 11u stipt – op het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand – weerklinkt het staakt-het-vuren over de hele lengte van het westelijk front. Wanneer de kanonnen zwijgen, wordt het plotseling heel stil. Na meer dan vier jaar oorlog komt er eindelijk een einde aan de verschrikking.

Onderstaande schilderij is van de Fransman Maurice Pillard Verneuil en stelt de ondertekening van de wapenstilstand in Compiègne voor.

bron : Mark De Geest, 14-18 in honderd dagen, Manteau

MauricePillardVerneuil_Armistice

 

door

Duitse keizer doet troonsafstand

Keizer Wilhelm II doet troonsafstand op 9 november 1918. Eerder was er al muiterij in zijn geliefde Kaiserliche Marine, tot zijn grote verbijstering overigens. In het hoofdkwartier van het Duitse leger in Spa krijgt hij te horen dat de officieren en soldaten van het landleger niet zullen vechten voor het behoud van zijn troon. Daarnaast is er ook nog de revolutie die het land in zijn ban krijgt.

Even denkt de van realiteitszin verstoken keizer dat het afstaan van de keizerskroon zal volstaan en hij koning van Pruisen kan blijven. Prins Max von Baden kondigt evenwel de volledige troonsafstand aan. Op 10 november 1918 vlucht Wilhelm Hohenzollern, zoals zijn burgernaam luidt, met de staart tussen de benen per trein naar Nederland. In het verdrag van Versailles (1919) staat later dat de voormalige keizer vervolgd moet worden, maar de Nederlandse koningin Wilhelmina weigert halsstarrig om deze oorlogsmisdadiger uit te leveren.

Op de foto hieronder staat de keizer en zijn gevolg te wachten in het station van Eijsden (Nederland). Hij is de vierde vanaf links, aangeduid door het kruisje.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

WilhelmII_19181109

door

Staakt-het-vuren aan het westelijk front

Op 7 november 1918 overschrijden een aantal Duitse wagen de frontlinies nabij Buironfosse (Aisne) op de weg van Haudroy naar La Capelle. Aan boord zijn Matthias Erzberger, een diplomaat graaf von Oberndorff, een militair attaché met de nodige kennis van het Frans generaal von Winterfeldt, een tolk kapitein von Helldorf, een stenograaf en 2 andere militairen. Korporaal Pierre Sellier is de klaroenblazer die voor het eerst het staakt-het-vuren blaast aan het westelijk front.

De Duitse delegatie wordt naar de villa Pasques geleid in La Capelle om de onderhandelingen over de wapenstilstand voor te bereiden. Onder leiding van commandant de Bourbon Busset rijden de zes wagens naar het station van Tergnier waar een trein op hen wacht. Die trein brengt hen naar een rustige plek nabij Compiègne. Daar wacht een andere trein met aan boord maarschalk Foch. De Duitse delegatie komt aan op 8 november 5u30. Daarna begint matthias Erzberger aan drie lange dagen die hij beschrijft als een ware calvarie.

Onderstaande tekening is van Georges Scott.

bron : https://fr.wikipedia.org/wiki/Armistice_de_1918

GeorgesScott_CessezLeFeu

door

Revolutie in Munchen

Munchen, 8 november 1918. Op de foto van Heinrich Hoffmann zie je soldaten door de stad lopen. Niet meer in marsformaties, zoals de voorbije vier jaar, maar eerder als voetbalfans na een overwinning van hun club.

Een week eerder is alles begonnen. Op 29 oktober 1918 wil het opperbevel van de Duitse marine in Kiel en Wilhelmshaven  het bevel geven om uit te varen. Men wil een laatste gevecht aangaan met de Britten om de eer te redden. Maar de matrozen voelen daar niet veel voor, nu het einde van de oorlog zo dichtbij is. Op dat moment denkt nog niemand aan een revolutie.  Pas als de muitende matrozen gearresteerd worden, met krijgsgerecht in het vooruitzicht, radicaliseert de beweging. Duizenden matrozen demonstreren om hun kameraden vrij te krijgen. De militaire politie schiet op de demonstranten met negen doden tot gevolg. De matrozen grijpen de macht op de schepen en hijsen de rode vlag. Ze stichten de eerste soldatenraad in Duitsland en ontwapenen hun officieren. Vanuit Kiel en Wilhelmshaven breidt de revolutionaire geest zich uit over Duitsland.

Overal sluiten arbeiders zich aan bij de muitende matrozen en soldaten. Het volk wil vrede. Maar de revolutie is niet gewelddadig. men beperkt zich tot het hijsen van rode vlaggen en het afrukken van de epauletten van de officieren, symbool van hun macht. In Munchen vindt op 7 november 1918 een vredesdemonstratie plaats waarop de USPD politicus Kurt Eisner de revolutie uitroept. Heel wat soldaten sluiten zich daarbij aan. Tegen de avond trekt de menigte naar het koninklijk paleis. Koning Ludwig III van Beieren slaat op de vlucht.  Kort na middernacht roept Eisner Beieren uit als eerste Duitse republiek.

Het zal Eisner niet veel succes brengen. Bij de eerste vrije verkiezingen in januari 1919 behaalt de USPD slechts 2,5 procent. Eind februari 1919 wordt Kurt Eisner door een rechtsradikaal vermoord. Beieren zakt dan verder weg in het politieke geweld.

bron : Guido Knopp, der erste Weltkrieg – die Bilanz in Bildern, Edel

Munchen_19181108

door

Gavere verliest zijn kerktoren

De voorbije dagen zijn de geallieerden reeds begonnen met het door de Duitsers bezette Gavere te bestoken. In de loop van de namiddag van 7 november 1918 is de beschieting preciezer : de kerktoren die de Duitsers gebruiken als observatiepost, moet eraan geloven. Ook huizen rond de kerk delen in de klappen en raken helemaal of deels vernield.

Een geallieerde poging, de volgende dag, om de Schelde over te steken mislukt. Tientallen militairen sneuvelen daarbij.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Onderstaande schilderij is van Eugeen van Mieghem, getiteld “verwoest dorp”.

VanMieghem_VerwoestDorp

door

Weer Belgen aan de Nederlandse grens

De Duitsers zijn weg en Belgische soldaten gaan op 6 november 1918 de grens bewaken. Joris Van Severen is een van hen.

Om 7u stappen wij het af naar Sint-Laureins om de Hollandse grens te gaan bewaken. Droevig regenweer. We kijken met kinderlijke belangstelling de Hollandse schildwachten aan en kouten vertrouwelijk met hen. Hoe benijd ik ze en heel dat landeke dat zo vredig is blijven liggen midden het tragische dolle gebeuren, waar de mensen leven en doodgaan zoals “vroeger”, waar zo’n hoog en fijn intellectueel leven bloeit.

De “groten” spelen met duizenden en miljoenen levens, spelen tussen champagneglas of theekop met de miljoenen bloedende moederharten, met de ontzaglijke angst van miljoenen jonge mensen. Ze spelen het duivelse spel en de arme slaven laten spelen.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

NederlandseGrens_1918

door

Hoopvol nieuws met Gent in zicht

Positieve berichten bereiken het front. Onderluitenant Pasquier ziet op 5 november 1918 Gent liggen en kijkt al uit naar Brussel.

In de vroege morgen krijgen we per telefoon prettig nieuws binnen. Oostenrijk ondertekent een wapenstilstand onder verpletterende voorwaarden. Bulgarije is overwonnen en Turkije heeft de vrede ondertekend. Het is niet te geloven.

Ondertussen bereiden we nog een serieuze vuurconcentratie voor om het front te doorbreken. Gisteren zag ik torens en daken van Gent vanaf een hoge uitkijk en wenste dat ze niet door de beschieting zouden worden geschonden. Zie ik binnenkort de torens van Brussel ? Er wordt veel gepraat over een staakt-het-vuren met Duitsland. Zou dit het einde kunnen betekenen van een nachtmerrie die de wereld vier jaar heeft geteisterd ?

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Gent_1918

door

afgesneden van de achterste linies

Herbert Sulzbach, luitenant bij de Duitse artillerie, noteert het volgende in zijn dagboek :

3 november 1918 : Vandaag ben ik vijftig maanden ten velde. Oostenrijk en Hongarije zijn republieken. Karl I is terecht Karl de laatste genoemd. Enige commentaar op deze drieste tijdingen is volstrekt overbodig, want niets kan uitdrukken wat iedere soldaat nu voelt : wanhoop, woede en verontwaardiging in de hoogste graad. Men zegt zelfs dat de Oostenrijkers hun eigen soldaten en officieren hebben aangevallen en het embleem van het keizerrijk van hun kepi afgerukt.

4 november 1918 : De Fransen beginnen een trommelvuur om 6u45. Het is het hevigste dat ik de voorbije vier jaar heb meegemaakt. De situatie is zeer ernstig. Er is nog een telefoonlijn waar ik mee kan communiceren en ik probeer de commandanten van de andere batterijen aan de lijn te krijgen. Als dat niet lukt, stuur ik boodschappers uit die op gevaar van eigen leven naar de andere batterijen lopen door het trommelvuur. Enige tijd later beginnen ook onze eigen kanonnen een trommelvuur te leggen.

Ondertussen is iedere communicatie onmogelijk geworden, want de Fransen hebben onze achterste linies zodanig onder vuur genomen dat geen enkele telefoonlijn nog werkt. Niemand weet nog wat er aan de hand is. Misschien is de vijand wel doorgebroken en staan we op het punt omsingeld te worden. Mijn kanonnen blijven verder vuren. De boodschappers komen ondertussen terug, samen met andere soldaten. De linies van onze batterij nummer 1 is veroverd door de vijand. Ook batterij nummer 2 is buiten gevecht gesteld. Daarbij is onze kleine luitenant Scholz-Babisch, die we liefdevol “Bube” (boeleke) noemden, gesneuveld. Hij vocht samen met de commandant en de soldaten als de Fransen hun positie bestormden.

’s Avonds krijgen we het bevel om terug te trekken. Valenciennes is verloren gegaan. We trekken ons terug naar de Maas, onze nieuwe verdedigingslinie. Ondertussen ben ik alleen met mijn telefonist en mijn boodschappers en ik weet niet of er nog infanterie achter ons is. Het trommelvuur is gestopt, maar de vijand vuurt nog met geregelde tussenpozen. Om 10u ’s avonds trek ik me met 6 andere soldaten terug. Eerst wilden we de nacht er doorbrengen, maar als we dat gedaan hadden, zouden we krijgsgevangen gemaakt zijn. Iets na middernacht vinden we de linies terug van een Beiers artillerieregiment. We zijn doodmoe en blij dat onze kameraden ons uitnodigen bij hen te blijven slapen.

bron : Herbert Sulzbach, with the German guns, Pen & Sword military

Feldtelefon_19181104

 

door

Wapenstilstand aan het Italiaanse front

De veldslag om Vittorio Veneto is de genadeslag voor de Kaiserliche und Königliche Armee van Oostenrijk-Hongarije. Het keizerrijk zelf valt uiteen en er onstaan nieuwe landen. In die chaos zijn er heel wat soldaten van het Oostenrijks-Hongaars leger die weigeren verder te vechten. Oostenrijk-Hongarije vraagt daarom een wapenstilstand aan de Italianen.

Op 30 oktober 1918 arriveert generaal Weber von Webenau in Padua, dat in Italiaanse handen was, om over een wapenstilstand te onderhandelen. De hoofdonderhandelaar van de Italianen is luitenant-generaal Pietro Badoglio. De Italiaanse eisen zijn dermate dat de Oostenrijkse generaal geregeld contact moet opnemen met Wenen. Ondertussen gaan de gevechten gewoon door.

Op 3 november 1918 arriveren Weber von Webenau en zes andere Oostenrijks-Hongaarse delegatieleden in de Villa Giusti in Padua, de woning van graaf Giust del Giardino, die tot 1915 senator van het koninkrijk Italië is geweest. Hier moet de wapenstilstand worden getekend. Generaal Badoglio maakt nogmaals de eisen van de Entente over. Weber gaat akkoord met de ontruiming van Val Canale, Triëst, Istrië en Dalmatië, alsook de Brennerpas. Vervolgens krijgen de legers van de Entente 36 uur de tijd om verder op te rukken zonder dat Oostenrijks-Hongaarse troepen hen kunnen hinderen. Als gevolg hiervan bezetten de Italianen gebieden die tot dan toe niet tot het Italiaanse rijk behoren. (Bij gevolg worden nog eens 350.000 Oostenrijks-Hongaarse militaire krijgsgevangen genomen.) Dit laatste stuit aanvankelijk op fel verzet van Weber, maar hij heeft geen andere keus dan in te stemmen met de eisen. Oostenrijk wordt voorts gedwongen haar infrastructuur ter beschikking te stellen van de Entente en de Duitsers die aan Oostenrijks-Hongaarse zijde vechten moeten hun wapens direct neerleggen. Feitelijk komt het wapenstilstandsverdrag neer op een volledige capitulatie.

Het getekende wapenstilstandsverdrag dat in totaal 19 artikelen bevat, gaat op 4 november 1918 om 15:00 uur in.

bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Wapenstilstand_van_Villa_Giusti

VillaGiusti_19181103