Ijzerfront

door

de denkende soldaat van Merkem

Bij een aanval op 9 september 1918 ’s morgens vroeg in Merkem hoort student-vrijwilliger Armand Van Eecke bij de eerste groep, die de Duitse prikkeldraad-versperringen moet doorknippen voor de manschappen die volgen. Tijdens die operatie treft een Duitse kogel hem dodelijk.

ArmandVanEecke_19180909

Enige tijd na de oorlog koopt zijn familie een lapje grond om er een standbeeld te plaatsen voor hem. Grond en standbeeld worden betaald door de Van Eeckes. Het beeld , volgens een portret van Armand Van Eecke, toont een soldaat die nadenkt over de zin en betekenis van de oorlog. Jarenlang onderhoudt de familie het standbeeld en het perkje, tot alles in 1982 overgedragen wordt aan de gemeente Houthulst. Het standbeeld van Armand Van Eecke staat op de Iepersesteenweg in Merkem, tussen de huisnummers 51A en 53, ruim een kilometer buiten de dorpskern.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

door

dodendans aan het Ijzerfront

Op 29 augustus 1918 noteert Raoul Snoeck het volgende in zijn dagboek :

Wat ik de laatste dagen meemaakte, overtreft alles in wreedheid van wat ik tot nog toe heb ervaren. Toen de oorlog begon, waren we mensen, stilaan werden we soldaten, maar de Duitsers hebben van ons moordenaars gemaakt. Oorlog is geen pretje. Onze jongens zijn ten aanval gestormd met bijlen van de Genie. Van de Duitsers die ze meebrachten, bleef slechts gehakt over : rompen, armen en benen. Ze stonden in bewondering voor een vormloze massa mensenvlees. Ze grimlachten want ze hadden zich gewroken.

Nooit zal mijn pen kunnen beschrijven welke ijselijke verschrikkingen ik gezien heb. Wie niet aan deze homerische worsteling deelnam, kan zich geen idee vormen van de waarheid. De oorlog is afschuwelijk. Waarom zou men de oorlog menselijker maken ? Wie hem te wreed vindt, moet hem afschaffen. De vijand voert oorlog op een verfoeilijke manier, wij betalen hem met gelijke munt terug.

Sinds verscheidene weken en maanden moorden we zonder ophouden. Ik heb hopen levenloze onherkenbaren wezens gezien. Enkele uren voordien waren dat nog levenden de konden nadenken en beminnen. In deze wrede oorlog heb ik afgrijselijke dingen meegemaakt.

bron : Raoul Snoeck, In de modderbrij van de Ijzervallei, uit het Frans vertaald door André Gysel, Snoeck – Ducaju & Zoon

De tekening hieronder is van de Duitse kunstenaar Otto Dix die zelf ook aan het front gevochten heeft. De titel is “Totentanz”.

OttoDix_Totentanz

 

door

Belgische aanval op Ramskapelle

Ook het Belgisch leger publiceert regelmatig mededelingen. Het Wekelijksch Legerbericht van 3 september 1918 dekt de periode 24-30 augustus 1918.

Tijdens de nacht van 22 op 23 augustus liet een aanval ten oosten van Ramskapelle ons toe gevangenen te nemen. In de nacht van 26 op 27 augustus vielen onze troepen aan op een front 3 kilometer ten noorden en ten zuiden van de spoorweg van Langemark en drongen in de vijandelijke stelling. Niettegenstaande de hardnekkige weerstand en een tegenaanval van de vijand werden al onze objectieven bereikt en behouden. Wij brachten de vijand hevige verliezen toe en brachten 90 weerbare gevangenen terug, machinegeweren, bommenwerpers en materiaal. Enkele vijandelijke pogingen rond Langemark, Weidendrift en Klippe werden gestuit.

Gewone artilleriebedrijvigheid op heel het front, vooral in de streek van Nieuwpoort. Bommengevecht rond Diksmuide.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

BelgischeSoldaten_1918

dood van Joe English
door

dood van Joe English

In het legerhospitaal van Vinkem overlijdt op 31 augustus 1918 de veelzijdige Vlaamse kunstenaar Joe English, wellicht aan de gevolgen van een slecht verzorgde blindedarmonsteking. Bij zijn graf in Steenkerke vindt in 1920 de eerste Ijzerbedevaart plaats. Tien jaar later wordt hij bijgezet in de crypte van de Ijzertoren.

Joe English, zoon van een Ierse vader en een Vlaamse moeder, groeit op in Brugge. Bij het uitbreken van de oorlog wordt hij gemobiliseerd in Veurne, waar hij dienst doet als bibliothecaris in de Vlaamse soldatenbibliotheek, ontwerpt hij de typische heldenhuldezerkjes voor Vlaamse gesneuvelden.

Joe English self portrait

Joe English – zelfportret

 

door

korporaal Janssen zwaargewond afgevoerd

François Janssen, korporaal bij het 23e linieregiment, geraakt zwaar gewond op 23-8-1918 tijdens een bombardement. Hij noteert het als volgt in zijn dagboek :

Bij het vallen van de avond toen de voorraad uitgedeeld werd brak er weerom
een hevig Duits bombardement op onze vestingen los. Van rond en uit het
bos van Houthulst bromden de obussen van 105 en 110 aanhoudend : de lucht
sidderde en de luchtverplaatsing was geweldig.
Juist aan een kleine gracht kropen we er in, gehurkt tegen elkaar. Ik aan
de rechterkant diende als deur. Opeens kwam er een kanjer vlak op ons af
en ontplofte op ongeveer 5 meter van ons. Een gekraak, een rookwolk, een regen
van scherven. Dit was helemaal geen verrassing want wij voelden dat
dit de onze was. Vluchten gaat in zulke momenten niet al konden wij gemakkelijk de situatie raden.
Een zwaar stuk van de ontplofte obus vloog tegen mijn schouder. Dit stuk
drong er niet door gezien het al te groot was doch de schok gaf me de indruk
dat mijn arm afgerukt was, Daar mocht ik niet onmiddellijk over reppen
om geen paniek onder de mannen te zaaien. Zo bleven wij ineengedrongen
zonder spreken, vol schrik voor een volgende zending. Ondanks alles bibberde
ik niet zoals bij het geschut op de loerpost voor het kasteel van Vicogne
in de sector Pervijze.
Ik kreeg verschrikkelijk veel pijn en gelukkig veranderde het geschut van
richting”. “Is er iemand door de scherven geraakt ?” vroeg ik. “Neen” klonk het antwoord
“Ik wel,” ging ik verder, “ik geloof dat mijn arm kapot is. Toen kwamen mijn makkers dichterbij, ontdeden mij van mijn gordel, mantel en vest. Mijn arm bewoog, deed zeer veel pijn, hing ietwat slap als een flard doch was niet af er was zelf geen bloed te bespeuren.
Dan wou ik me oprichten om terug te gaan naar onze Rode-Kruispost. De mannen zouden deze droevige tocht wel meemaken. Doch door de hevige schok en de luchtverplaatsing wist ik helemaal niet dat ik ook aan het rechterbeen gekwetst was.  Een obusscherf had mijn knie verbrijzeld; een stuk was door mijn broekspijp gevlogen en uit de wonde spatte bloed. Mijn rechterbroekspijp werd van boven tot onder in flarden gescheurd en met dit noodverband werd mijn wonde verbonden. Dan droegen de mannen mij voorzichtig achteruit terwijl een paar andere zich over mijn uitrusting ontfermden. Ook moet ik deze makkers die mij geholpen hebben, zeer dankbaar blijven en ik mag bekennen door ondervinding, dat het niet gemakkelijk is een gekwetste aan arm of been
weg te slepen zonder draagbaar of ander vervoermiddel, Aan de schuilkelder van onze brancardiers werd ik zachtjes op een berrie gelegd om verder naar een hulppost gedragen te worden.
bron : François Janssen, belevenissen aan het Ijzerfront

BelgischeBrancardier_1918

door

Gaston Le Roy haalt doodvermoeid de tram

Oorlogsvrijwilliger Gaston Le Roy is duidelijk vermoeid op 19 augustus 1918 :

Aan de verzamelplaats stappen wij op de light railways met een vermoeid lichaam en een knorrende maag. Ons brood is op, de buiscuits bijna. Om 3u komen we aan bij Hospital Farm en hongerig vliegen de patatten de maag in. Ik vind vijf vliegen in mijn rantsoen, maar honger is de beste saus.

We zijn hier amper een uur. Ik val bijna in slaap en daar klinkt het bevel : in uniform. Ik voel me als verlamd. Mijn met zwart omrande ogen staren zwak en slaperig. We marcheren tot in Elverdinge vanwaar ons een Belgische stoomtram over Woesten, Oost– en West–Vleteren, Krombeke en Roesbrugge tot in Haringe voert.

Het is 9u in de morgen. Ik ben doodop.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

ELVERDINGE " Zicht op de Tramstatie "

door

een Franstalig officier met luisterend oor voor alle manschappen

René Glatigny is pas bevorderd tot aspirant officier en heeft veel met zijn manschappen gepraat, ook met de Vlaamse. Daarmee stelt hij wel een voorbeeld voor tal van hogere officieren die maar één taal willen spreken. Op 17 augustus 1918 noteert hij in zijn dagboek :

Ik heb met veel mannen gepraat en ze hebben me over hun familie verteld. Helaas ! Wat voel ik me bevoorrecht als ik me met hen vergelijk. Sommigen hebben al drie jaar lang geen nieuws ontvangen. Een enkele keer krijgen ze toevallig een foto met een paar woorden erop :”Ik verkeer in goede gezondheid.”.

Maar ondanks hun ellende blijven ze moed houden. Soms mopperen ze een beetje, maar ze doen toch hun werk. Ik observeer ze en probeer ze te begrijpen. Dat is niet altijd eenvoudig want ze spreken twee talen en in de Vlaamse taal ben ik nog niet zo thuis.

bronnen
oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
http://www.1914-1918.be/brancardier_glatigny.php

door

krijgsgevangen na Duitse raid

Rond 4u in de ochtend van 11 augustus 1918 omsingelen een honderdtal dronken Duitse soldaten een bunker aan de Ijzer die functioneert als Belgische voorpost. Voor Jozef Devisch, afkomstig uit Doomkerke, en zijn kameraden zit er niets anders op dan zich over te geven, zo niet gooien de lallende Duitsers granaten in hun schuilplaats.

Via Deinze komt Jozef Devisch uiteindelijk in Duitse kampen terecht, eerst in Dulme, later in Göttingen. Op termijn belandt hij bij een boer die hengsten houdt. Het leven is er alleszins stukken beter dan aan het front. Bij wapenstilstand trekt Jozef naar huis. Wel moet hij nog een tijdje naar het Ruhrgebied als lid van de bezettingsmacht.

Bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

BelgischeKrijgsgevangenen

 

 

door

Willy Coppens haalt 3 luchtballons neer

Belgiës beste jachtpiloot Willy Coppens haalt op één dag maar liefst drie waarnemingsballonnen neer. De dag van 10 augustus 1918 is nog maar net begonnen wanneer hij in Leffinge een ballon uit de lucht schiet. Dezelfde dag volgen nog successen in Zarren en Waasten. 

Tijdens de oorlog halen Belgische piloten 75 vliegtuigen en 44 waarnemingsballonnen neer. Deze cijfers zeggen alvast iets over het voorkomen van de ballons. Het Belgische leger maakt zelf ook gebruik van dergelijke observatieposten. 

Onder aan waarnemingsballonnen hangt een rieten mandje voor een of twee personen. Vanuit hun hoge positie geven de waarnemers informatie door aan de troepen op de grond. De waarnemers volgen vijandelijke troepenbewegingen en sturen het vuur van hun artillerie. Wanneer een vijandelijk vliegtuig opduikt, is het van belang de ballon zo snel mogelijk naar beneden te halen met de kabel die hem op zijn plaats houdt. 

Bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds 

WillyCoppens_19180810

door

heimwee aan het Ijzerfront

We staan er niet meer bij stil met onze smartphones en sociale media, maar tijdens de oorlog hoorden heel wat Belgische soldaten niets meer van hun familie. Het grootste deel van België was bezet en het was slechts een minderheid van de Belgische soldaten die nog familie had in het vrije België of in Frankrijk of Engeland. De meesten konden slechts dromen van een brief af en toe. Daarom zocht men naar oorlogsmeters, vrouwen die een deel van hun vrije tijd besteedden aan correspondentie met soldaten.

Een Vlaams soldaat aan het Ijzerfront schrijft in een brief begin augustus 1918 aan zijn oorlogsmeter.

Ja, ik voel me soms wel alleen, zo ver van allen en alles. Ik kan soms over de borstwering van onze eerstelinieloopgraaf kijken naar het lieve land ginder, waar ’s morgens de zon opgaat.

O, ik zou dat graag weer eens zien : mijn land, mijn dorp, mijn huisje, mijn raampje met het vredig gezicht van mijn lieve moeder, weer eens horen de vermanende stem van vader en het lachen van de kleine zusjes. ’t Is zo heel ver dit alles.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

GroteOorlog_20180801