Nederlands persoon

door

Mata Hari gearresteerd

mata_hariOp 13 februari 1917 arresteert de Parijse politie Margaretha Geertruida Zelle, een Nederlandse die beter bekend is onder de naam Mata Hari. Waarschijnlijk heeft deze exotische danseres in Den Haag haar eerste contacten met de Duitse inlichtingendienst. In 1916 verhuist ze naar Frankrijk, waar ze na enige tijd ook haar diensten aanbiedt aan de Franse inlichtingendienst. De Britse politie houdt haar al enige tijd in het oog. Als de politiediensten denken voldoende bewijsmateriaal tegen haar te hebben, wordt ze gearresteerd. Op 24 juli 1917 hoort Mata Hari haar gerechtelijk vonnis.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

door

een ijskoude winter

Op zondag 28 januari 1917 heeft Jozef Gesquière tijd om een kijkje te nemen op de Veurnse kade :

Kaai en vaarten liggen toe. Het baat niet meer het ijs bij dag door te breken. ’s Nachts zijn de vaarten weer met een dikke ijskorst dichtgevroren. En daarmee ligt de scheepvaart voorgoed stil en de schaarste aan kolen doet zich nu meer en meer voelen. Droevig vooruitzicht.

Ook elders is het ijskoud. Jan Frans Van Hansbeke uit Aalst overlijdt op 27 januari 1917 in Armeville door bevriezing.

In Nederland gaat op 27 januari 1917 de derde Elfstedentocht door. Aan de start staan 42 wedstrijdrijders en 108 toerschaatsers. Coen de Koning gaat als eerste over de eindmeet na 9 uur en 53 minuten. Sjoerd Swierstra wordt 28 minuten later tweede.

bron : oorlogskalender 2014 – 2018

nieuwpoort_1917

door

Belgische korporaal pleegt lustmoord in Harderwijk

Woutje Van de Velde, een 6-jarig Nederlands meisje, sterft op 13 januari 1917 ten gevolge van een zedenmisdrijf gepleegd door een Belgische korporaal. De man is een van de ongeveer vijftienduizend Belgische militairen die geïnterneerd zijn in het zogenaamde Belgenkamp nabij Harderwijk.

Omdat Nederland neutraal is en wil blijven, worden militairen uit bij de oorlog betrokken landen geïnterneerd zodra ze de Nederlandse grens overschrijden. Voor nogal wat militairen is een vlucht naar Nederland dan ook een ontsnapping aan de oorlog.

Een afgezaagde boomstam markeert het graf van Woutje van de Velde op de Gemeentelijke Begraafplaats van Harderwijk. De dader wordt eerst veroordeeld tot vijftien jaar tuchthuis en vervolgens in hoger beroep ontoerekeningsvatbaat verklaard en vrijgesproken. De krijgsraad beslist dan hem in een krankzinnigengesticht op te sluiten.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

grafzerk-woutje-van-de-velde

grafzerk Woutje Van de velde

door

de laatste minuten voor de aanval

Arthur Knaap, een Nederlandse vrijwilliger in het Vreemdelingenlegioen, vertelt in eenb brief van 5 oktober 1916 aan zijn familie over de laatste minuten voor de aanval begint.

Boven onze hoofden is het een voortdurend gesuis van kleine granaten en een blazend gezucht van de middelgrote. Van tijd tot tijd komt er ook een grote voorbij met het geratel van een locomotief.
Ik kijk het mechanisme van mijn geweer nog eens na en geef me rekenschap dat mijn bajonet goed bevestigd is. Mijn vingers beven. Ten alle kosten beproevend mijn koelbloedigheid te bewaren steek ik een sigaret op, maar na enkele trekken word ik duizelig. Ik durf niet te spreken uit angst mijn zenuwachtigheid te tonen.
Mijn kameraden zijn trouwens in hetzelfde geval, onrustig, de ogen wijd open, als zagen ze iets ontzagwekkends. Sommigen bidden en ik benijd ze, één zag ik in een hoek gezakt die stil weent.

Over het frontleven van Arthur Knaap is er in 2014 een film gemaakt onder de titel “Patria”. Die titel verwijst naar de slogan van het Vreemdelingenlegioen “Legio Patria Nostra” (het Legioen is ons vaderland). Het boek waarin zijn brieven zijn verzameld, heeft eveneens de titel “Patria”.

bronnen :
oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
http://www.patriathefilm.com/

arthurknaap

door

het jongste slachtoffer van den draad

Iedereen kan het slachtoffer worden van ‘den draad’, niet alleen soldaten, spionnen, stropers of vluchtelingen, maar ook kinderen.

De vierjarige Peter Wuijts wil op 8 september 1916 al spelend onder de elektrische draad kruipen, maar het spel kent een dodelijke afloop. Op het moment dat de kleuter de draad aanraakt, schiet tweeduizend volt door zijn kleine lijf. Wat overblijft, is een zwaar verminkt lichaampje. Toegesnelde omstanders kunnen nog net de vader tegenhouden, die zijn kleuter van de draad wil nemen, anders valt er een tweede dode in de familie. Een buurman lukt het om het lijkje van de kleuter met een oude fietsband vastgebonden aan een stuk hout naar zich toe te trekken. Het lichaam ziet helemaal blauw en een arm is zo verkoold dat het handje er afvalt.

De familie Wuijts woont in Bergeijk, op slechts 30 meter van de elektrische grensversperring. Aan de overzijde van de grens ligt Neerpelt.

bronnen
oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
http://www.geraaktdoordeoorlog.eu/geraakt-door-de-oorlog-8/

PeterWuijts1916.jpg

door

Nederlands leger blijft alert

Alhoewel Nederland een neutrale houding aanneemt tijdens de eerste wereldoorlog, mobiliseert het toch zijn dienstplichtige burgers. Omdat de regering de getalsterkte van haar leger wilt opvoeren, worden de militieplichtige mannen vervroegd opgeroepen.

Uit het mobilisatiedagboek van Rienk Pierzoon Prins :

De 17e februari 1916 verhuisden we naar Vucht, waar we twee dagen over hebben gelopen zodoende een nacht in het dorpje Best geslapen. In Vucht werden we ingekwartieerd, ditmaal met mijn vrienden, bij een werkman genaamd Van Aspert. We kregen daar een klein, doch gezellig huiselijk kamertje.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Westkapelle_NederlandseMobilisatie

Roland Garros geeft zijn geheim prijs in Hulste
door

Roland Garros geeft zijn geheim prijs in Hulste

De Fransman Roland Garros is aan het begin van de oorlog al een ervaren vliegenier. Hij heeft in 1913 als eerste de Middellandse zee, van Frankrijk naar Tunesie, overgevlogen en een aantal andere vliegrecords op zijn naam staan. In 2013 heeft Google dit trouwens ook herdacht.

RolandGarros1913

Bij het uitbreken van de oorlog is hij werkzaam in Duitsland, maar onverschrokken keert hij via Zwitserland naar zijn vaderland terug, waar hij toetreedt tot het befaamde gevechtseskader Ooievaar (“Les Cigognes”).

Aan het begin van de oorlog gaan gevechtspiloten elkaar te lijf door laags elkaar heen te vliegen en dan met een pistool of geweer te trachten de vijandelijke piloot te raken. Andere oplossingen waren met 2 piloten aan boord te vliegen waarvan een de mitrailleur bedient.

FransVliegtuig

Roland Garros is de eerste die erin slaagt om rechtuit vanuit de cockpit te schieten. Hiervoor heeft hij op basis van een ontwerp een constructie ontworpen door metalen plaatjes op zijn propeller te plaatsen die ervoor zorgen dat de propeller heel blijft als er per ongeluk tegenaan geschoten wordt. Dit systeem geeft hem een voordeel op de Duitse piloten. Op 1 april 1915 vliegt hij recht op een Duitse Albatros II af en schiet die neer. Gedurende de twee weken daarna haalt Garros vijf Duitse tegenstanders neer.

RolandGarros1915_04

Op 19 april 1915 wordt het toestel van Roland Garros boven het spoorwegstation van Kortrijk geraakt en moet hij een noodlanding maken in de wijk Hoog Wallegem in Hulste. Hij steekt zijn vliegtuig onmiddellijk in brand om te beletten dat de Duitsers weet krijgen van het nieuwe wapen dat aan boord geïnstalleerd is en waarmee de Franse piloot in de voorbije weken diverse successen boekte. Roland Garros kan echter niet ontsnappen en komt in krijgsgevangenschap terecht. De Duitsers stellen het toestel tentoon op een boerenkar. Daarna wordt het bestudeerd door de Nederlander Anthony Fokker die dit systeem zal perfectioneren.

RolandGarros1915_03

Het vliegtuig van Roland Garros in Duitse handen

 

bronnen

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Roel Tanja, een korte geschiedenis van de eerste wereldoorlog, BBNC uitgevers

door

Roosje Vecht raakt zwaar gewond in Veurne

Roosje Vecht

Roosje Vecht

Roosje Vecht is een Nederlandse verpleegster die aan het Ijzerfront heeft gewerkt. Ze is de oudste dochter (geboren op 18 juli 1881 in Elburg) van Mozes Vecht en Diena van Hamberg. Roosje trekt naar Amsterdam om er verpleegster te worden. Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog biedt ze zich aan bij het Rode Kruis. Ze werkt voor het “Belgian Field Hospital” in Antwerpen en na de val van de stad trekt ze met het Belgische leger mee naar Veurne.

Op 23 januari 1915 wordt ze zwaargewond tijdens een bombardement op Veurne als ze het hospitaal verlaat. Haar rechterbeen wordt verbrijzeld tot boven de knie. Men brengt haar nog haar het hospitaal “LOcéan” in De Panne, maar door het bloedverlies sterft ze.

Hieronder geven we een fragment weer van de graphic novel “Elsie en Mairie” van Ivan Petrus Adriaenssens die het bombardement van Veurne op die noodlottige dag weergeeft.

Roosje Vecht is niet vergeten ! Dat bewijst het feit dat er een herdenkinsgplechtigheid is 100 jaar na haar overlijden

RoosjeVecht01

RoosjeVecht02

bronnen

https://debliedemaker.wordpress.com/2014/08/13/roosje-vecht-de-enige-nederlandse-gesneuvelde-uit-wo-i/

http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-veurne/herdenking-roosje-vecht-a2191783/

Ivan Petrus Adriaenssens, Elsie en Mairie – engelen van Flanders Fields, Lannoo

door

Belgische opstand in het interneringskamp in Zeist

Nicolaas Bosboom, Nederlands minister van oorlog

Nicolaas Bosboom, Nederlands minister van oorlog

Voor de Belgische officieren die naar Nederland vluchtten was er geen huisvestingsprobleem, zij mochten in gewone pensions wonen. De soldaten echter waren ondergebracht in interneringskampen, waar de leefomstandigheden slecht waren. Ze kwamen terecht in door prikkeldraad omgeven kampen, zoals dat van Zeist, in onverwarmde barakken, met veel ratten soms.
Op 2 december 1914 breekt er een opstand uit in het interneringskamp in Zeist : de Belgische soldaten pikken de erbarmelijke leefomstandigheden niet langer. Bij de gevechten vallen 8 doden en 18 gewonden. Nederland is geschokt en de verantwoordelijke minister van oorlog, Nicolaas Bosboom, mag weliswaar aanblijven, maar moet de kampen herinrichten en het leven erin menselijker maken (bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds).

De Nederlanders zijn zelf dit oorlogsverleden ook nog niet vergeten. Deze TV-reportage geeft een goed beeld van het leven in het kamp van Zeist en hoe het kon leiden tot de opstand van 2 december 1914.