Nederland

door

Louise de Bettignies in Siegburg

Wekelijks steekt Louise de Bettignies de grens over tussen België en Nederland om rapporten naar de Engelse inlichtingendienst te brengen. De Duitse contraspionage weet haar te pakken in oktober 1915. Op 19 april 1916 wordt ze ter dood veroordeeld. In die periode is er fel internationaal protest tegen de terechtstelling van Edith Cavell en wellicht daardoor wordt haar straf omgezet in levenslange dwangarbeid.

Op 21 april 1916 wordt de Bettignies in Siegburg opgesloten. In Frankrijk geniet ze reeds grote bekendheid en ze krijgt van generaal Joffre een eervolle vermelding van het Franse leger. De behandeling in de gevangenis is slecht, ze loopt een pleuritis op die verwaarloosd wordt en sterft op 27 september 1918.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

LouisedeBettignies02

door

Nederland mobiliseert !

31 maart 1916 staat in de Nederlandse geschiedenis bekend als de “alerte van 31 maart 1916”. Nederland roept de mobilisatie uit als een antwoord aan Duitsland. Dat land wilt de verzekering van Nederland dat het troepen zal stationeren op de oever van de Schelde om een eventuele Britse invasie van Zeeuws-Vlaanderen te stoppen. De Duitsers hebben immers uit betrouwbare bron vernomen dat Groot-Brittannië een aanval plant.

Omdat de Nederlandse regering niets vertelt over waarom deze mobilisatie plaatsvindt, ontstaan er geruchten allerhande. De soldaten krijgen zelfs noodrantsoenen. Op 2 april 1916 laat Duitsland al weten dat het zich vergist heeft over de komende Britse aanval op Nederland, maar de Nederlanders laten de mobilisatie toch nog voortduren tot 1 juni 1916.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

NederlandseLeger1916

door

Nederlands leger blijft alert

Alhoewel Nederland een neutrale houding aanneemt tijdens de eerste wereldoorlog, mobiliseert het toch zijn dienstplichtige burgers. Omdat de regering de getalsterkte van haar leger wilt opvoeren, worden de militieplichtige mannen vervroegd opgeroepen.

Uit het mobilisatiedagboek van Rienk Pierzoon Prins :

De 17e februari 1916 verhuisden we naar Vucht, waar we twee dagen over hebben gelopen zodoende een nacht in het dorpje Best geslapen. In Vucht werden we ingekwartieerd, ditmaal met mijn vrienden, bij een werkman genaamd Van Aspert. We kregen daar een klein, doch gezellig huiselijk kamertje.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Westkapelle_NederlandseMobilisatie

door

De laatste uren van de L19

De zeppelin L19 is op 31 januari 1916 samen met acht andere zeppelins naar Engeland gevlogen om te bombarderen. Na het bombardement is de L19 op de terugweg naar Duitsland maar de zeppelin heeft motorproblemen. Boven het Nederlandse Ameland wordt het luchtschip onder vuur genomen door Nederlandse militairen. Hierdoor verliest de zeppelin gas en verliest hoogte. In de nacht van 1 op 2 februari 1916 maakt de zeppelin een noodlanding in de noordzee.

De volgende ochtend vindt een Britse vissersboot, de King Stephen, de drijvende zeppelin. De Duitse kapitein Odo Loewe vraagt aan de Britse kapitein William Martin om hem en zijn bemanning te redden. De Brit weigert en zal later verklaren dat zijn bemanning van 9 ongewapende vissers onmogelijk De Duitse soldaten aan boord kon nemen zonder het gevaar te lopen overmeesterd te worden. Een andere verklaring voor de weigering kan zijn dat de vissersboot aan het vissen was in een zone waar dit niet toegelaten was en dat William Martin wou vermijden dat dit zo aan het licht kwam. En dus vaart de King Stephen weer weg en wordt de Duitse bemanning aan haar lot overgelaten.

De Duitsers verdwijnen samen met de L19 in het water, echter niet zonder een aantal brieven voor hun familie in een fles te hebben gestoken. Deze fles zal in augustus 1916 in Zweden gevonden worden. De tekst van de brieven vind je op de Duitstalige website die bij bronnen vermeld wordt.
Kapitein William Martin vindt begrip bij de Engelse bevolking voor zijn houding maar eveneens onbegrip en afkeuring. Martin besluit niet meer te gaan vissen en sterft op 24 februari 1917 op de leeftijd van 45 jaar. De King Stephen wordt niet meer als vissersboot gebruikt maar de Engelse Navy slaat het schip aan en gebruiken het als Q-schip, een koopvaardijschip dat zwaar bewapend is om Duitse duikboten in de val te lokken. Op 25 April 1916 brengen Duitse schepen de King Stephen tot zinken tijdens het bombardement van Yarmouth en Lowestoft.

bronnen
http://www.zeppelin-museum.dk/D/german/historie/l-19/l-19.html
https://en.wikipedia.org/wiki/LZ_54_(L_19)
http://www.wrecksite.eu/wreck.aspx?189362

(c) North East Lincolnshire Museum Service; Supplied by The Public Catalogue Foundation

(c) North East Lincolnshire Museum Service; Supplied by The Public Catalogue Foundation

Apollo gezonken
door

Apollo gezonken

In de buurt van het lichtschip Galloper in de Noordzee loopt het Nederlandse vrachtschip Apollo op een Duitse mijn en zinkt snel. Gelukkig kan het merendeel van de bemanning aan boord van de beide reddingssloepen. ’s Anderendaags pikt de veerboot Prinses Juliana, op weg tussen Tilbury en Vlissingen, de bemanning op.
De Apollo, die onderweg was van Lissabon naar Amsterdam, is reeds het vierde schip van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij dat tijdens deze oorlog verloren gaat.

De juiste locatie van het lichtschip Galloper vind je terug op http://www.zweefmakreel.nl/bert/genealogie/hass/galloperlightship.htm

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

zeemijn02

 

door

De Vlaamsche Stem aan het front

Gaston Le Roy schrijft in zijn dagboek op 18 januari 1916 het volgende :

In De Vlaamsche Stem lees ik verheugend nieuws. Op nieuwjaarsavond hebben de Duitse bezetters de vervlaamsing van de Gentse universiteit aangeboden. Groot verheugend nieuws. Bedroevend toch dat onze regering ons dit niet schonk als nieuwjaarsgift.

De Vlaamsche Stem was een dagblad dat in Nederland werd uitgegeven. Door de oorlog zijn heel wat Belgische burgers naar Nederland uitgeweken en daar zitten ook Vlaamsgezinden tussen. Op 1 februari 1915 verschijnt het eerste nummer van De Vlaamsche Stem.

Hoofdredakteur Deswarte staat sterk afwijzend tegenover elke samenwerking met de Duitse bezetter. Als het nieuws doorkomt dat de Duitsers te Oostende en te Brugge het bevel gegeven hadden alle Franse opschriften te verwijderen, wordt dit door het blad ten zeerste betreurd: de Duitsers bewijzen Vlaanderen een slechte dienst door als bevorderaars van de Vlaamse zaak op te treden want dit zal na de oorlog door de fransgezinden uitgespeeld worden in hun strijd tegen het Vlaams (9 mei 1915). Maar in de redactie zitten ook mensen die de samenwerking met de Duitsers voor de Vlaamse zaak wel genegen zijn. Door de aanwezigheid van deze zogenaamde activisten dient Deswarte zijn ontslag in op 17 augustus 1915. De eis tot zelfbestuur en de kritiek op de Belgische regering klinken steeds heftiger zodat het blad aan het front verboden wordt. De Vlaamsche Stem verdwijnt in februari 1916 wegens geldgebrek

bronnen
André Gysel, Gaston Le Roy – dagboek van een Vlaamse oorlogsvrijwilliger, Lannoo
http://www.dbnl.org/tekst/elia002vijf01_01/elia002vijf01_01_0008.php
http://users.telenet.be/frankie.schram/tijd/feit/tekst/19/1/5/1915.02.01.html

DeVlaamscheStem

 

 

door

storm in Nederland

Op 13 en 14 januari 1916 trekt er een hevige stormvloed over de Zuiderzee en omgeving, maar ook in diverse andere regio’s in Nederland is er zware wateroverlast. Mede door de hoge waterstand van de rivieren breken op tientallen plaatsen de dijken door. Op andere plaatsen spoelen de dijken gewoon weg. Mensen schuilen op de bovenverdiepingen van hun huizen of zoeken toevlucht in kerken, die meestal een beetje hoger liggen.

In de provincie Noord-Holland zijn er 19 doden terwijl er bij scheepsrampen op zee nog eens 32 mensen sterven. Deze ramp vormt de aanzet tot de afsluiting van de Zuiderzee, die in 1932 voltooid zal worden.

Meer foto’s van deze ramp kan je hier bekijken.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Volendam1916.jpg

door

Nieuwe radiopost in Baarle-Hertog

Baarle-Hertog, een stukje Belgisch grondgebied volledig omgeven door het neutrale Nederland, kent geen bezetting tijdens de eerste wereldoorlog. Dat biedt natuurlijk mogelijkheden voor activiteiten die niet in goede aarde vallen bij de vijand.

Op 17 oktober 1915 wordt hier een zend- en ontvangpost operationeel, die een verbinding maakt met het Ijzerfront. De installatie moet vooral berichten opvangen die de zenders van de Duitse zeemacht naar de diverse boten en onderzeeërs sturen. ook de bewegingen van Duitse luchtschepen op weg naar Groot-Brittannië volgt ze. Af en toe worden ook uitzendingen uit Duitsland gestoord.

Natuurlijk was de installatie een doorn in het oog van de Duitsers, maar een aanval in een Nederlandse omgeving was toch een te groot risico.

bronnen

oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/14-18/1.2470204

de radiopost te Baarle-Hertog

de radiopost te Baarle-Hertog

door

Zeppelin L10 verdwaalt boven Nederland

Friedrich Wenke

Friedrich Wenke

Van de vier zeppelins die op 17 augustus 1915 opgestegen zijn om Londen te bombarderen, duikt er eentje in de vroege ochtend van 18 augustus 1915 boven Nederland op. Boven Vlieland beschieten Nederlandse militairen het luchtschip met een kanon en geweren, maar het ontsnapt. Nog een uur lang dwaalt de zeppelin, waarvan de bemanning zich blijkbaar niet goed kan oriënteren, boven de Waddenzee en de Zuiderzee, maar verdwijnt dan toch in de wolken.

Nederland wil zich strikt aan zijn neutraliteit houden en schiet dan ook op alles wat in betrekking staat met de oorlogvoerende landen in de lucht, op zee of op het land. Vijf dagen later excuseert de Duitse ambassadeur zich voor dit betreurenswaardig voorval, te wijten aan bijzondere atmosferische omstandigheden.

Bronnen : Bovenstaande artikel komt uit de oorlogskalender 2014-2018 van het Davidsfonds. Dankzij een PDF document van Arno Landewers met als titel “luchtschepen boven Nederland in de eerste wereldoorlog” weten we dat het hier gaat om zeppelin L-10 onder leiding van Friedrich Wenke.

door

Tilburger Courant telt de Belgische vluchtelingen

Het uitbreken van de eerste wereldoorlog leidde tot een grote vluchtelingenstroom naar het neutrale Nederland. In hoofdzaak ging het om burgers, maar er waren ook flink wat Belgische militaire en zelfs wat Duitse. Naar schatting een miljoen vluchtelingen bevonden zich tijdens de oorlog korte of langere tijd in Nederland, dat toen zelf maar zes miljoen inwoners telde.

Tilburger Courant meldt op 22 juni 1915 dat er zich volgens ambtelijke tellingen, in het begin van deze maand 16.500 Belgische vluchtelingen in de provincie Noord-Brabant bevinden. De meesten verblijven in Breda (2636), Bergen-op-Zoom (2578), Roosendaal (2000), Tilburg (1335) en Ossendrecht (536)

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Vluchtelingenmonument Enschede

Vluchtelingenmonument Enschede