Nederland

door

de draad doodt in Thorn

In de loop van de nacht van 7 op 8 mei 1917 komt de 17-jarige zoon van de gemeenteveldwachter van Thorn (Nederland) in contact met “den draad” in Kessenich en overlijdt. Aanraken van een draad onder spanning van 2000 volt is dodelijk.

Deze jongeman is een van de zeer velen die een aanraking met de elektrische draad op de grens tussen België en Nederland niet overleven. Alleen al in de buurt van het noord-Limburgse Kessenich sterven er tientallen, meestal tijdens eigen vluchtpogingen of bij het smokkelen. Onder de doden ook tal van militairen die naar Nederland willen vluchten.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Dodendraad05

door

Zierikzee door Britten gebombardeerd

Tijdens de nacht van 29 op 30 april 1917 zijn Britse vliegtuigen onderweg om de haven van Zeebrugge en de daar voor anker liggende Duitse duikboten te bombarderen. Blijkbaar raakt een van de toestellen uit koers en gooit acht bommen uit boven Zierikzee in Nederland. Niet alleen is er behoorlijk wat schade, maar bovenal zijn er drie doden en veel gewonden.

Tussen het puin vinden de Nederlanders bomscherven die de Britse herkomst ervan bewijzen. Logischerwijze kan de Nederlandse regering dit niet over haar kant laten gaan : een neutraal land bombarderen ! Aanvankelijk beweren de Engelsen nog dat de Duitsers de aanval uitvoerden met een buitgemaakt toestel, maar later betalen ze toch schadevergoeding.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

Zierikzee_1917

 

door

La Campine gezonken

Diverse Nederlandse kranten (NRC, Leidsch dagblad, Vlissingse Courant) melden op 15 maart 1917 dat op de Noordzee de Duitse onderzeeër UC-50 de petroleumtanker La Campine torpedeerde, die op terugreis was van Rotterdam via Halifax naar New York. Het schip was eigendom van de American Petroleum Company, het latere Esso. Van oorsprong is het in 1890 gebouwde schip Belgisch, maar het komt later in Nederlandse handen.

De bemanning overleeft de aanval en wordt aan boord gebracht van het lichtschip Doggersbank-Zuid.

Op de heenreis is La Campine al eens aangehouden door een Duitse duikboot, maar toen bleek dat de tanker New York verlaten had voor de afkondiging van de ongelimiteerde duikbootoorlog op 1 februari 1917 en mocht het de reis voortzetten.

Onderstaande schilderij van Antonio Jacobsen toont het schip La Campine. Meer informatie is te vinden op de website http://www.aukevisser.nl/belgium/id42.htm

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

LaCampine1917

door

Dwangarbeid onder internationale druk gestopt

Regeringen van diverse landen, onder meer van Verenigde Staten, het Vaticaan en Nederland, bekritiseren Duitsland omdat het werklozen inzet voor dwangarbeid. In Scandinavië roert de publieke opinie zich daaromtrent en zelfs in eigen land zijn er enkele parlementsleden die het aandurven kritiek te hebben.

Op 14 maart 1917 geeft de Duitse keizer toe en beveelt – tot nader order- de gedwongen deportatie van werkloze Belgen naar Duitsland stop te zetten.

In Antwerpen schrijft de Davidsfondsverantwoordelijke daarover het volgende :

Niets heeft in Antwerpen meer de gemoederen tegten de Duitse dwingelandij opgezweept dan het wegvoeren van jonge werklozen.

De Nederlandse cartoonist Louis Raemaekers heeft met zijn cartoons veel bijgedragen aan de bewustwording van de wantoestanden in de oorlog. Hieronder is een voorbeeld uit zijn werk.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

LouisRaemaekers_Dwangarbeid

door

Mata Hari gearresteerd

mata_hariOp 13 februari 1917 arresteert de Parijse politie Margaretha Geertruida Zelle, een Nederlandse die beter bekend is onder de naam Mata Hari. Waarschijnlijk heeft deze exotische danseres in Den Haag haar eerste contacten met de Duitse inlichtingendienst. In 1916 verhuist ze naar Frankrijk, waar ze na enige tijd ook haar diensten aanbiedt aan de Franse inlichtingendienst. De Britse politie houdt haar al enige tijd in het oog. Als de politiediensten denken voldoende bewijsmateriaal tegen haar te hebben, wordt ze gearresteerd. Op 24 juli 1917 hoort Mata Hari haar gerechtelijk vonnis.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

door

een ijskoude winter

Op zondag 28 januari 1917 heeft Jozef Gesquière tijd om een kijkje te nemen op de Veurnse kade :

Kaai en vaarten liggen toe. Het baat niet meer het ijs bij dag door te breken. ’s Nachts zijn de vaarten weer met een dikke ijskorst dichtgevroren. En daarmee ligt de scheepvaart voorgoed stil en de schaarste aan kolen doet zich nu meer en meer voelen. Droevig vooruitzicht.

Ook elders is het ijskoud. Jan Frans Van Hansbeke uit Aalst overlijdt op 27 januari 1917 in Armeville door bevriezing.

In Nederland gaat op 27 januari 1917 de derde Elfstedentocht door. Aan de start staan 42 wedstrijdrijders en 108 toerschaatsers. Coen de Koning gaat als eerste over de eindmeet na 9 uur en 53 minuten. Sjoerd Swierstra wordt 28 minuten later tweede.

bron : oorlogskalender 2014 – 2018

nieuwpoort_1917

door

Belgische korporaal pleegt lustmoord in Harderwijk

Woutje Van de Velde, een 6-jarig Nederlands meisje, sterft op 13 januari 1917 ten gevolge van een zedenmisdrijf gepleegd door een Belgische korporaal. De man is een van de ongeveer vijftienduizend Belgische militairen die geïnterneerd zijn in het zogenaamde Belgenkamp nabij Harderwijk.

Omdat Nederland neutraal is en wil blijven, worden militairen uit bij de oorlog betrokken landen geïnterneerd zodra ze de Nederlandse grens overschrijden. Voor nogal wat militairen is een vlucht naar Nederland dan ook een ontsnapping aan de oorlog.

Een afgezaagde boomstam markeert het graf van Woutje van de Velde op de Gemeentelijke Begraafplaats van Harderwijk. De dader wordt eerst veroordeeld tot vijftien jaar tuchthuis en vervolgens in hoger beroep ontoerekeningsvatbaat verklaard en vrijgesproken. De krijgsraad beslist dan hem in een krankzinnigengesticht op te sluiten.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

grafzerk-woutje-van-de-velde

grafzerk Woutje Van de velde

door

Verdwaald boven Nederland

Er verschijnen wel vaker Duitse luchtschepen boven het neutrale Nederland, meestal omdat ze technische problemen hebben of uit koers geslagen zijn. De LZ 90 die op 22 oktober 1916 over het land vliegt, roept wat meer commotie op, wellicht omdat hij zo vaak gezien wordt op zijn tocht.

Eigenlijk is de LZ90 al weer bijna bij de thuisbasis in de buurt van Keulen, wanneer de problemen met een of meer motoren beginnen. Het toestel bevindt zich nabij de Belgische grens in Aken en is op de terugweg na een bombardement in de buurt van Le Touquet ten zuiden van Boulogne.

Bij Aken krijgt een zuidoostelijke wind vat op het luchtschip en stuwt het over Nederlands-Limburg. Daarna duikt de zeppelin op boven tal van plaatsen : Gorinchem, Arkel, Leerdam, Maurik, Rhenen, Wageningen. Daarna gaat het netjes over de Nederrijn en de Rijn richting Duitsland.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

zeppelin_19161022

door

het Belgenmonument van Amersfoort

Belgen die in Nederland geïnterneerd zijn, vervelen zich behoorlijk. Eén remedie daartegen : werken tegen betaling, bijvoorbeeld bij landbouwers of in de mijnen. Op 10 oktober 1916 keurt de gemeenteraad van Amersfoort een nieuwe maatregel tegen de verveling goed : de Belgen mogen meewerken aan een monument om de Belgische dank voor de Nederlandse gastvrijheid tijdens de oorlog te uiten.

In groepen van 25 mogen de Belgen enkele weken of maanden meehelpen aan de oprichting van het zogenaamde Belgenmonument. Het eindresultaat is een soort van gebouw met in de muren portretten van koningen en hoge militairen uit de beide landen, enkele symbolen, en toch ook een lijst van in Nederland gestorven Belgische geïnterneerden.

bron : oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds

belgenmonument-amersfoort.jpg

door

het jongste slachtoffer van den draad

Iedereen kan het slachtoffer worden van ‘den draad’, niet alleen soldaten, spionnen, stropers of vluchtelingen, maar ook kinderen.

De vierjarige Peter Wuijts wil op 8 september 1916 al spelend onder de elektrische draad kruipen, maar het spel kent een dodelijke afloop. Op het moment dat de kleuter de draad aanraakt, schiet tweeduizend volt door zijn kleine lijf. Wat overblijft, is een zwaar verminkt lichaampje. Toegesnelde omstanders kunnen nog net de vader tegenhouden, die zijn kleuter van de draad wil nemen, anders valt er een tweede dode in de familie. Een buurman lukt het om het lijkje van de kleuter met een oude fietsband vastgebonden aan een stuk hout naar zich toe te trekken. Het lichaam ziet helemaal blauw en een arm is zo verkoold dat het handje er afvalt.

De familie Wuijts woont in Bergeijk, op slechts 30 meter van de elektrische grensversperring. Aan de overzijde van de grens ligt Neerpelt.

bronnen
oorlogskalender 2014-2018, Davidsfonds
http://www.geraaktdoordeoorlog.eu/geraakt-door-de-oorlog-8/

PeterWuijts1916.jpg