De Armeniër Soghomon Tehlirian verschijnt op 2 juni 1921 voor de Duitse rechtbank in Berlijn. Daar moet hij zich verantwoorden voor de moord die hij heeft gepleegd op Talaat Pasha. De moord kadert in operatie Nemesis, waarbij een kleine groep Armeniërs de Turken die zij verantwoordelijk achten voor de Armeense genocide, op te sporen en te vermoorden. De dag van de moord op Talaat Pasha wordt in dit bericht beschreven. Maar Tehlirian vermeldt voor de rechtbank geen enkel detail van operatie Nemesis

Tehlirian wordt ook door dokters onderzocht om het motief van de moord te verklaren. In 1921 zet de psychoanalyse grote stappen vooruit. Eén jaar eerder is het Berliner Psychonalalytisches Institut door medewerkers van Freud opgericht. Na de Groote Oorlog is de psychoanalyse ook een woord rijker om het trauma van bepaalde veteranen te omschrijven : shell shock. Daarom wordt Tehlirian ook medisch onderzocht omdat hij een trauma heeft opgelopen door zeer gewelddadige gebeurtenissen en hij een moord heeft begaan vijf jaar na de feiten omwille van dit trauma. Ook de dromen waarin zijn vermoorde moeder hem beveelt te doden uit wraak, worden aangehaald. Vijf dokters verschjnen als getuige om hun inzicht te geven over het geval Tehlirian. Het debat in de rechtszaal draait om de vraag in welke mate hij nog beschikte over een vrije wil op het moment dat hij de moord pleegde. De dokters gebruiken hiervoor de term “dwangmatig gebod”. Ze zijn het erover eens dat Tehlirian getraumatiseerd was door de gebeurtenissen die hij beweerde te hebben meegemaakt in Anatolië. Hij had zijn familie zien vermoord worden (wat in feite niet was gebeurd). Het verdict vanuit een medisch perspectief was duidelijk : de Turken hadden Tehlirian vreselijke dingen aangedaan, hij was psychologisch beschadigd en zijn algemene toestand droeg bij aan zijn neiging tot moorden. Daarmee geven de dokters net dat wat de verdeiging van Tehlirian zocht.

Zelf verklaart Tehlirian over de moord :”Ik beschouw mezelf niet schuldig want ik heb een zuiver geweten. Ik heb een man gedood maar ik ben geen moordenaar.”. Zonder enige kennis van operatie Nemesis en de voorbereidingen om Talaat Pasha op te sporen moet de jury nu beraadslagen. Op minder dan 2 uur is de uitspraak er : “onschuldig”. Tehlirian moet nog aan zijn vertaler vragen wat het betekent. Die antwoordt :”Je bent vrij.”.

Tehlirian wordt door andere leden van het commando in een wagen gezet om te vermijden dat er foto’s worden gemaakt. Men was er zich van bewust dat vanaf die dag Tehlirian nu zelf een doelwit zou zijn. De New York Times bloklettert de vrijsparaak als volgt :”They Simply Had To Let Him Go.”.

bron : Eric Bogosian, Operation Nemesis, Back Bay Books