Britten in Groningen

In Groningen arriveren op 11 oktober 1914 maar liefst 1500 Britse militairen : ze worden er geïnterneerd in een barakkenkamp. Hoe ze hier terechtkomen, is een verhaal apart. Begin oktober was de First Royal Naval Brigade ingezet om het Belgische leger bij te staan tijdens de verdediging van Antwerpen. Toen de Belgen zich terugtrokken, deden de Britten hetzelfde. Hun ontsnappingsroute werd echter afgesneden en hun bevelhebber besloot dan maar de Nederlandse grens over te steken. ZOals de internationale rechtsregels het voorschrijven werden ze geïnterneerd voor de duur van de oorlog. Negen onder hen overleden in de lop van de oorlogsjaren. Alhoewel er voorzieningen waren voor sport, ontspanning, verzorging, sloeg ook hier de verveling toe. Bovendien klaagden de Engelse militairen over het slechte eten.

bron : kalender 2014-2018, Davidsfonds

meer informatie over het Engelse kamp op http://www.wereldoorlog1418.nl/engelsekamp/samenvatting/index.htm

Britse militairen voor de Rabenhauptkazerne in Groningen - oktober 1914

Britse militairen voor de Rabenhauptkazerne in Groningen – oktober 1914

Raoul Snoeck passeert zijn geboortestad Gent op de terugtocht

Raoul Snoeck beschrijft in zijn dagboek zijn terugtocht vanuit Antwerpen heel gedetailleerd.
7 oktober 1914
We vertrekken om vier uur naar Oude God, volgen eerst de steenweg naar Antwerpen en dan de spoorweg. Rust in Oude God, waar we eindelijk Engelsen zien die al twee en een halve maand geleden waren aangekondigd.
Ze zullen ons aflossen. We zijn genoodzaakt Antwerpen op te geven en moeten ons haasten om te ontsnappen aan de Germaanse omsingeling. De terugtocht begint. We trekken de stad door en de Schelde over op een botenbrug.
(…) Te voet nemen we de weg naar Gent en arriveren om vijf uur ’s avonds in Beveren-Waas. (…) Drie uur later (om acht uur) vertrekken we alweer en arriveren om half elf in Sint-Niklaas-Waas. Daar nemen we een trein om half een ’s morgens(…).

8 oktober 1914
Op de trein. We passeren Gent Sint-Pieters om half zes ’s morgens. Ik vergeet mijn vermoeidheid en kijk over de stad die me zo nauw aan het hart ligt en waar ik zulke heerlijke momenten beleefde. Gent ! Het hart bonst me in de keel. Het weerzien van mijn geboortestad overkomt me als in een droom. Ik heb er zoveel zoete herinneringen van tederheid en jeugdige ambitie achtergelaten. In mijn verbeelding zie ik mijn familie, mijn kamer, mijn bibliotheek. In mijn kleine innerlijke wereld komen sterke emoties los. Vroeger liep ik zorgeloos en vertroeteld door die straten. Nu doen ze het bloed sneller door mijn aders stromen. Als een kleine jongen ben ik triestig en blij tegelijk. We werpen briefjes door de ramen van de wagons, zodat een welwillende voorbijeganger wat nieuws kan brengen aan de familie. (…)

Gent_SintPïeters

We arriveren in Oostende, stappen opnieuw in voor Jabbeke vanwaar we te voet naar Stalhille trekken. (…) Een makker laat me weten dat mijn ouders er zijn. Ik haast me naar hen toe. Moeder ziet mij van ver aankomen en loopt me tegemoet. Een zachte omhelzing met lachen en tranen omstrengelt ons. Wat verder wacht vader. Samen met verschillende Gentse vrienden brengen we de namiddag door.  Aangezien we naar ons kantonnement terugmoeten, nemen we afscheid om negen uur. (…)

9 oktober 1914
Mijn ouders moeten samen met andere Gentenaars te voet naar Brugge. want er rijden geen treinen meer en ze vinden geen wagen of sjees. Ik kijk hen na met beklemd hart. Wat is oorlog toch een triestige zaak. (…)

10 oktober 1914
We staan op om vijf uur en trekken van Stalhille naar Middelkerke. We komen er om 2 uur aan. In Oostende, waar vele Engelsen ontschepen,logeren we in de kursaal. Antwerpen is definitief in handen gevallen van de vijand. (…)

11 oktober 1914
Rust in Middelkerke. (…)

13 oktober 1914
Ik ontvang nieuws van mijn ouders, die ’s morgens om negen uur uit Stalhille vertrokken en om middernacht in Gent aangekomen zijn. We vernemen dat de Moffen sinds gisteren in Gent zijn en zich rustig houden. Vanmorgen lag de omgeving wit van de rijm. We hebben nog geen deken ontvangen en ontwaken met benen als ijsklompen. Nu de Duitsers baas zijn in Antwerpen, denken ze zich gemakkelijk meester te maken van Duinkerke om dan als overwinnaars door te stoten naar Calais. Dat lijkt hen heel vanzelfsprekend. Ze hopen de Vlaamse polders als basis te kunnen gebruiken voor nieuwe militaire operaties. Ondanks onze grote vermoeidheid krijgen we het bevel te vertrekken om de Ijzeroever te versterken.  (…) Bij dageraad trekken we met schoppen en spaden naar Ichtegem en Koekelare, waar loopgraven gemaakt worden voor het station.

bron :  Raoul Snoeck, in de modderbrij van de Ijzervallei, vertaald uit het Frans door André Gysel, Snoeck-Ducaju

Dokter Lievens op de terugtocht uit Antwerpen

Dokter Lievens is één van de laatste Belgen in Antwerpen als hij op 9 oktober 1914 het bevel krijgt de stad te verlaten. Hij krijgt te maken met de snelle Duitse opmars.

De Duitsers steken in Schoonaarde en Antwerpen de Schelde over en omsingelen ons bijna helemaal. Omstreeks 22 u krijgen we het bevel ons vechtend terug te trekken. Verschrikkelijke nacht. Moreel beneden nul. Achter ons gaan de forten een na een de lucht in.

Paniek in Vrasene. Soldaten gooien wapens en uitrusting weg, duwen elkaar opzij en gaan op de vuist om hun hachje te redden. Heel wat mannen lopen verwondingen op. Uiteindelijk slagen oversten erin de orde te herstellen. Het merendeeld van de soldaten vindt zijn wapens terug en we begeven ons naar Verrebroek.

bron : kalender 2014-2018, Davidsfonds

Op onderstaande kaart staan Antwerpen, Vrasene en Verrebroek aangeduid. De nabijheid van de Nederlandse grens was voor sommigen heel aanlokkelijk om deze over te steken in de hoop van de oorlog af te zijn.

kaartBijAgendaLievens19141009

Van Mieghem en de landsverhuizers

Eugeen Van Mieghem is een Belgisch kunstenaar, geboren en getogen in Antwerpen, meer bepaald in de wijk van de oude haven. Hij maakt er kennis met de typische havensfeer en zou er waarschijnlijk ook een typisch havenberoep gevonden hebben als hij niet een bijzonder tekentalent had. Hij wordt jammer genoeg van de academie weggestuurd, nog wel door dezelfde profesoor die eerder ook Van Gogh had wandelen gestuurd. Maar zijn talent zal van Mieghem niet verloochenen en hij tektn met liefde de mensen die de haven van Antwerpen bevolken : de buildragers, de zakkenmaaksters, schippers, zwervers en emigranten. Voor de oorlog gaat het om de landverhuizers die oost-Europa verlaten om in Amerika een nieuw leven te beginnen. Menig schilderij van van Mieghem toont deze landverhuizers op zoek naar een beter leven.
En dan komt de grote oorlog die ook Antwerpen hard treft. Van Mieghem heeft deze tragiek treffend weten te tekenen in zijn typische stijl in onderstaande schilderij. Wie meer wil weten over deze kunstenaar kan terecht op  http://www.vanmieghemmuseum.com/main.php?lang=NL

Van Mieghem - vluchtelingen in Antwerpen

Van Mieghem – vluchtelingen in Antwerpen

Duitsers in Ieper

Rond eind september 1914 duiken de eerste Franse soldaten op in Ieper, maar hun aanwezigheid is nog maar zeer sporadisch. Net als die van de Engelsen trouwens. Het Duitse leger ontmoet dan ook nauwelijks of geen tegenstand als het op 7 oktober 1914 de stad inneemt. Tegen de middag duiken de eerste Duitse militairen op, maar rond 13 uur begint de eigenlijke intocht. Slechts één dag houden ze de stad bezet. ’s Anderendaags trekken de troepen verder. Wel blijven er nog een tiental dagen Duitse wachtposten aan de stadspoorten staan. Tegen 14 oktober 1914 is Ieper volledig in handen van Fransen en Britten. Ze zullen de stad niet meer afstaan tijdens deze oorlog.

bron : kalender 2014-2018, Davidsfonds

Ieper voor de oorlog

Ieper voor de oorlog

het allereerste luchtgevecht is een feit

Op 5 oktober 1914 wordt het allereerste luchtgevecht boven Franse grond gehouden. Aan boord van het Franse vliegtuig zitten Joseph Frantz en Louis Quenault. Aan boord van het Duitse vliegtuig zijn Wilhelm Schlichting en Fritz von Zangen. Het Duitse vliegtuig voert een verkenningsopdracht uit evenals het Franse. Maar het is Joseph Frantz die als eerste het Duitse vliegtuig opmerkt en het weet te benaderen. Het Franse vliegtuig gebruikt een Hotchkiss mitrailleur om het Duitse aan te vallen. Als de munitie op is, beschieten Fritz von Zangen en Lous Quenault mekaar met een geweer. Quenault schiet de piloot Schlichting neer waarop het vliegtuig naar beneden stort en terecht komt in Jonchery-sur-Vesle nabij Reims. Beide Duitsers komen om in de vlammen.

De familienaam Frantz was iets te Germaans voor de Franse kranten die de overwinnaar bedachten met de familienaam “France”. Joseph Frantz overleeft de eerste en de tweede wereldoorlog en zal in 1979 op 89-jarige leeftijd overlijden.

Joseph Frantz en Louis Quenault

Joseph Frantz en Louis Quenault

bronnen

http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Frantz

http://earlyaviators.com/efrantz.htm

http://www.frontflieger.de/2-ffa018.html

De Duitsers steken de Nete over

Op 5 oktober 1914 slagen de Duitsers erin om bij Lier de Nete over te steken. Hoewel de Belgen ondertussen Britse versterkingen hebben gekregen, slagen ze er niet in om de Duitsers terug over de Nete te drijven. Daarmee zetten de Duitsers een belangrijke stap op weg naar de verovering van Antwerpen. Het is nog maar een kwestie van dagen.

Niet alleen het fort van Lier is zwaar beschadigd. Ook de stad Lier zelf deelt in de klappen. Hieronder staat een foto van de Grote Markt in Lier. Wie nog meer foto’s en informatie over Lier in de Groote Oorlog zoekt, kan terecht op de website http://www.lier1418.be

Lier Grote Markt 1914

Lier Grote Markt 1914

Strafexpeditie in Lanaken

Edgar de Caritat de Peruzzis

Edgar de Caritat de Peruzzis

Begin oktober 1914 gaat alle aandacht uit naar Antwerpen dat op het punt staat te vallen. Maar er wordt ook hevig gevochten in Limburg. Daar zijn de troepen van generaal De Schepper nog altijd actief en hebben ze het de Duitsers behoorlijk lastig gemaakt. De Schepper zit vooral in het noorden van Limburg. Maar ook in het zuiden van Limburg laten de Belgen zich niet doen. In Lanaken is er een verzetsgroep actief onder leiding van de burgemeester Edgar de Caritat de Peruzzis. Deze groep verzet zich met hand en tand tegen de Duitse troepen. Als een Duitse verkenningseenheid per tram in Lanaken aankomt, wordt ze op een kogelregen onthaald.

Begin oktober hebben de Duitsers er genoeg van. Vanuit Tongeren wordt een strafexpeditie op pad gestuurd om het “Fort Lanaken” een lesje te leren. Op 4 oktober 1914 openen Duitse kanonnen in alle vroegte het vuur. Enkele granaten raken de kerk, terwijl de ochtendmis nog bezig is. Ook de brouwerij van burgemeester Caritat de Peruzzis wordt in de as gelegd. De burgemeester trekt zich samen met zijn legertje terug richting noord-Limburg, waar hij op 7 oktober 1914 in Hamont door een Duitse kogel wordt gedood.

Churchill maant de Belgen aan tot verzet in Antwerpen

WinstonChurchill1914In 1914 is Churchill minister van marine.In die hoedanigheid komt hij op 3 oktober 1914 naar Antwerpen om de Belgen aan te sporen de havenstad te blijven verdedigen. Churchill begrijpt ook dat het Belgisch leger de Duitsers niet lang kan tegenhouden nu de forten rond Antwerpen één voor één beginnen te vallen onder het geweld van de Duitse artillerie. Hij belooft daarom Britse troepen te sturen. Jammer genoeg kunnen die troepen niet ontschepen in Antwerpen zelf. Nederland wil immers angstvallig de neutraliteit bewaren en heeft daarom de Schelde afgesloten. Daarom ontschepen de Britse soldaten in Oostende of Zeebrugge en komen daarna op 6 oktober aan in Antwerpen.

Het gaat om soldaten van de Royal Naval Division die de Belgen komen versterken. Hieronder staat een foto van die soldaten die in de buurt van Antwerpen loopgraven maken om de Duitsers op te vangen.

RoyalNavalDivision_Antwerp1914_1

Het leuke is wel dat de Britten zelf deze episode niet vergeten zijn. En zo kan je op een site van modelbouwers een diorama vinden van deze mariniers met een verwijzing naar Antwerpen.

RoyalNavalDivision_Antwerp1914_2

Raoul Snoeck ontsnapt in Duffel aan een omsingeling

2 oktober 1914 : Raoul Snoeck vermeldt in zijn dagboek :

gewekt om vier uur ’s morgens. We rukken op en steken in Duffel de spoorwegbrug over (Netebrug). Om zes uur verspreiden we ons over velden en bosjes op gevaarlijk terrein. De Duitsers bezetten de spoorweg. Het gevecht barst in alle hevigheid los. Stoutmoedige en geweldige aanvallen worden afgeslagen. De hele dag wordt een levendig artillerieduel. We bieden verbeten weerstand aan de aanvallers. het 2e en 22e linie leveren mooi werk. We voeren drie opeenvolgende aanvallen uit met de bajonet op het geweer. De Duitsers trekken zich terug, vluchten en laten geweren en gordels achter. We zijn blij als gekken. Op dat ogenblik komt een kogelbui neer op onze rechterflank. Luitenant Vanderhaeghen is gewond en de tweede luitenant valt op zijn beurt. Het 3e en 23e linie trekken zich vechtend terug. We hebben misschien te vroeg gejuicht. Sommigen beweren dat de twee genoemde regimenten dienst weigeren. We zijn omsingeld. (…)

Na een hevig gevecht slaagt Raoul Snoeck erin om met zijn kameraden aan de omsingeling te ontkomen.

We bezetten de Netebrug tot ’s avonds en zoeken een onderkomen in Kontich Daar vinden we de brave vrouw terug bij wie we een maand geleden kip aten. Ze is gelukkig om ons terug te zien maar deze keer vinden we geen gevogelte meer. Helaas ! Ook zij maakt zich klaar om te vertrekken.

bron : Raoul Snoeck, in de modderbrij van de Ijzervallei, vertaald uit het Frans door André Gysel, Snoeck-Ducaju

Duffel1914_02

Duffel krankzinnigengesticht na beschieting in 1914