Op 24 mei 1921 worden er in Noord-Ierland parlementaire verkiezingen gehoude, voor de eerste keer onder de nieuwe Home Rule Act. DIe voorziet in aparte parlementen voor het protestantse noorden en het katholieke zuiden. De Ulster Unionist Party wint twee derde van de stemmen en bijna drie kwart van de 52 zetels in het nieuwe parlement.

De IRA is natuurlijk niet van plan om dit te laten passeren zonder een tegenactie. Tot dan was de burgeroorlog in Ierland beperkt tot guerilla acties tegen de politie en het Britse leger. In Dublin is het een groep onder leiding van Michael Collins, bekend als the squad, die dit soort acties uitvoert. Maar Eamon de Valera, president van de zelfverklaarde Ierse republiek, wil een grotere actie met meer IRA aanhangers. Na de eerste parlementaire verkiezingen georganiseerd door de Britten, wil hij een actie waaruit blijkt dat de Irish Republican Army een echt leger is dat strijdt voor haar republiek. Men kiest als doelwit het Custom House, een belangrijk overheidsgebouw maar ondanks dat is het niet bewaakt door politie of Britse militairen. Michael Collins adviseert tegen de actie maar hij kan de anderen niet overtuigen om de actie te schrappen.

In de vroege ochtend van 25 mei 1921 komen de IRA aanhangers samen rond het Custom House in groepjes van twee of drie. Van de 120 IRA aanhangers is maar een minderheid geoefend in guerilla acties. Ze hebben enkel pistolen en een beperkte hoeveelheid munitie. Om 13 uur gaan ze tot de actie over. Ze overmeesteren de bewakers van het gebouw , schieten de concierge dood als die de politie wil bellen en laten een vrachtwagen binnen geladen met petroleum en balen katoen. Daarmee willen ze het gebouw in brand steken.

Om 13u10 komt de politie en het Britse leger aan en omsingelen het gebouw. De IRA opent het vuur maar na 30 minuten moeten ze het vurgevecht al staken wegens een gebrek aan munitie. Enkele IRA aanhangers worden neergeschoten als ze de vlucht willen nemen. Vijf IRA aanhangers worden gedood en 80 gearresteerd. ALs gevolg daarvan zal het aantal IRA acties in Dublin en omgeving de komende maanden afnemen. Het gewapend conflict stopt met een wapenstilstand op 11 juli 1921. Er komt nog een verdrag tussen Engelsen en Ieren in december van hetzelfde jaar.

bronnen
May 1921 – Wikipedia
Burning of the Custom House – Wikipedia